Armenios

Armenios

Tipu	etnia, pueblu y población
Llingua	Idioma armeniu occidental y Idioma armeniu oriental
Relixón	Iglesia apostólica armenia (es) , Ilesia católica armenia, Iglesia evangélica armenia (es) y Hetanism (en)
Parte de	indoeuropéu
Xeografía
Estáu	Armenia

Los armenios (armeniu: Հայեր, Hayer) son un pueblu orixinariu d'Oriente Próximu que fala l'idioma armeniu, perteneciente a la familia de les llingües indoeuropees. En realidá l'idioma armeniu forma una rama independiente y única n'Eurasia.

El pueblu armeniu naz y desenvuélvese a lo llargo de los sieglos n'El Cáucasu y la Meseta Armenia, allugada ente'l Cáucasu, el Meseta d'Irán y la península d'Anatolia. Una gran concentración d'armenios permaneció na rexón, especialmente na Armenia actual, pero munchos d'ellos tán espatriaos per tol mundu. Los armenios tuvieron una presencia significativa en países como Rusia, Xeorxa ya Irán, por cuenta de la so proximidá xeográfica.

Dempués del xenocidiu armeniu, el territoriu habitáu históricamente polos armenios na Meseta Armenia amenórgase a una pequeña parte de la so estensión orixinal, al oriente del pandu, onde s'asitien anguaño les repúbliques d'Armenia, Altu Karabakh y parte de Xeorxa y d'Azerbaixán. Los sobrevivientes del xenocidiu armeniu que fuxeron a Oriente Próximu, Europa Oriental, Francia, los Estaos Xuníos, Arxentina, Brasil, y otros países dieron llugar a la numberosa diáspora armenia. Envalórase qu'hai ente 10 y 12 millones d'armenios en tol mundu.

Nel añu 301, Armenia conviértese nel primer país del mundu n'adoptar el cristianismu como la relixón oficial del Estáu, anque, según la tradición, el cristianismu yá empezara a arrobinase n'Armenia poco dempués de la muerte de Cristu, por cuenta de los esfuercios de dos de los sos apóstoles, San Xudes Tadéu y San Bartolomé^[1][2] consideraos como los fundadores de la Ilesia apostólica armenia, a la cual xúntense la mayoría de los armenios.

L'idioma armeniu tien dos dialeutos principales que son mutuamente intelixibles: Idioma armeniu oriental, faláu esencialmente n'Armenia, Irán y les ex-repúbliques soviétiques, y Idioma armeniu occidental, faláu esencialmente na diáspora armenia. Tamién ye consideráu como dialeutu del armeniu l'Homshetsi , llingua de los hamshenis orientales, que viven na rexón d'Hopa Hamshen (Provincia d'İzmir) cerca de la costa de Turquía.^[3]

Los armenios desenvolvieron una cultura moderna singular al traviés de contautos con Europa y Asia. La danza y música tradicional armenia alcuéntrense ente les más antigües, riques y orixinales nel Cercanu Oriente, y son inda aprendíes y prauticaes güei. La cocina armenia, tan antigua como'l mesmu pueblu, ye una combinación de distintos sabores y variedaes natives de les tierres altes del país. Col pasu del tiempu, estendióse a les naciones vecines y al Nuevu Mundu pola diáspora armenia.

1. ↑ Adrian Hastings (2000). A World History of Christianity. Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 0-8028-4875-3.
2. ↑ «Armenia first nation to adopt Christianity as a state religion.». Archiváu dende l'orixinal, el 2011-01-06. Consultáu'l 27 de febreru de 2007.
3. ↑ Bert Vaux, Hemshinli: The Forgotten Black Sea Armenians, Harvard University, 2001.