Disprosium

66 terbium ← disprosium → holmium - ↑ Dy ↓ Cf Periodieke tabel
Algemeen
Naam, simbool, getal	disprosium, Dy, 66
Chemiese reeks	lantaniede
Groep, periode, blok	3, 6, f
Voorkoms
Atoommassa	162,50 (1) g/mol
Elektronkonfigurasie	[Xe] 4f106s2
Elektrone per skil	2, 8, 18, 28, 8, 2
Fisiese eienskappe
Toestand	vastestof
Digtheid (naby k.t.)	8,55 g/cm³
Vloeistof digtheid teen s.p.	g/cm³
Smeltpunt	1685 K (1412 °C)
Kookpunt	2840 K (2567 °C)
Smeltingswarmte	kJ/mol
Verdampingswarmte	kJ/mol
Warmtekapasiteit	(25 °C) 173 J/(mol·K)
Atoomeienskappe
Kristalstruktuur	heksagonale digpakking
Ruimtegroep	P6₃/mmc  nommer: 194
Strukturbericht-kode	A3
Oksidasietoestande	3 (matige basiese oksied)
Elektronegatiwiteit	1,22 (Skaal van Pauling)

Disprosium is 'n chemiese element wat tot die lantaniede behoort.

Die element is deur die Franse chemikus Paul-Émile Lecoq de Boisbaudran in 1886 ontdek. Dit was nogtans eers in 1950 dat die Kanadees Spedding en sy span die element met ioonuitwisseling van die ander lantaniede geskei het en tot die suiwer metaal gereduseer het volgens:

${\displaystyle 2DyF_{3}+3Ca\to 2Dy+3CaF_{2}}$

Dit is 'n glansende silwerwit metaal wat in die lug taamlik stabiel is, maar selfs in verdunde sure maklik oplos en waterstof vrystel. Indien dit suiwer is, is dit sag genoeg om met 'n mes gesny te word.

Disprosium word in die kerntegnologie en die metallurgie toegepas. Daar is ook lasers wat die element bevat.^[1] Soos by ander lantaniede is die suiwer metaal se bereiding baie kompleks en vereis so 'n 600 stappe. Ter vergelying yster vereis net drie. China domineer die mark en daaroor is in die Westelike lande in 2023 baie onrus. Dysprosium is een van die 'kritiese minerale' omdat dit ook militêre aanwendings het.^[2] Saam met neodimium is dit vereis vir die vervaardiging van baie sterk permanente magnete.^[3]

1. ↑ "Live Science" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Desember 2019.
2. ↑ Halton, Ben, and Kim Beazley (2023). “The Fundamentals.” AUKUS and Critical Minerals: Hedging Beijing’s Pervasive, Clever and Coordinated Statecraft. Australian Strategic Policy Institute. pp. 9–18. Besoek op 15 Julie 2023.{{cite book}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)
3. ↑ Kullik, Jakob. (2019). Below the Radar: The Strategic Significance of Rare Earths for the Economic and Military Security of the West. Federal Academy for Security Policy. Besoek op 15 Julie 2023.{{cite book}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)