Ur yezh vantouek eo ar c'hongoeg (kongoeg: kikongo) komzet gant tro-dro da 9 milion a dud (2 vilion anezhe evel eil yezh) e Republik Demokratel Kongo, Republik Kongo hag Angola.
Gwechall e veze implijet evel ul lingua franca e kalz eus kornôg Afrika. Yezh meur a sklav bet gwerzhet e Amerika an hini e oa hag abalamour da se e vez kavet c'hoazh un nebeud tud a ra ganti e San Salvador ha Kuba ha diazez ar goullaheg (gullah) ez eo ivez.