Machi

Machi – szamanka ludu Mapuche.

Indianie Mapuche przypisywali swoim szamanom i szamankom zdolności do kontaktowania się z duchami zmarłych. Wierzono, że dusza nieboszczyka przejmuje ciało machi, by móc wyznać, między innymi, powód swojej śmierci. Innymi zdolnościami, które według wierzeń posiadali szamani były: przewidywanie deszczu lub nadchodzącego zła, interpretacja snów, czy też leczenie chorych ziołami leczniczymi i różnego rodzaju rytuałami. Najważniejszą ceremonią uzdrawiania chorych był tak zwany machitún, podczas którego machi odgrywali kluczową rolę^[1].

W czasach przed hiszpańskim podbojem i w okresie kolonialnym rolę machi w większości odgrywali mężczyźni (machi weye), którzy, oprócz celebrowania ceremonii uzdrowień czy rytuałów płodności (nguillatun) zapewniali też opiekę przodków wojownikom w czasie inicjacji i gier wojennych. W połowie XVIII wieku liczba męskich szamanów zaczęła się zmniejszać na rzecz kobiet, a pod koniec XIX stulecia, kiedy Mapuche zostali ostatecznie spacyfikowani przez chilijskie siły rządowe, rolę machi przejęły całkowicie kobiety, koncentrując się na ceremoniach uzdrawiania i zapewniania żyzności pól^[2].

Uważano, że zawód machi nie jest wybierany przez nich samych, lecz to oni są wybierani przez boga Mapuche – Ngnechena, władcę mężczyzn i ziemi. Odbywało się to poprzez doznawane wizje, głosy lub sny. Często status machi był dziedziczny w danym rodzie czy klanie, w XIX i XX wieku w linii żeńskiej^[3].