Missouri

Missouri
Bandera de Misuri (es)
Alministración
País	Estaos Xuníos d'América
ISO 3166-2	US-MO
Tipu d'entidá	Estaos d'Estaos Xuníos
Capital	Jefferson City
Gobernador de Missouri	Mike Parson
Nome llocal	State of Missouri (en)
Llingües oficiales	ensin valor
División	ver condáu de Jackson, condáu de Clark, condáu de Ralls, condáu de Wright, condáu de Maries, condáu d'Adair, condáu de Dunklin, condáu de Texas, condáu de Cedar, condáu de Bates, condáu d'Atchison, condáu de Cooper, condáu de Butler, condáu de Crawford, condáu de Clay, condáu de Clinton, condáu de Cole, condáu de Barton, condáu de Caldwell, condáu de Lincoln, condáu de Howell, condáu d'Oregon, condáu de Boone, condáu de Bollinger, condáu de Buchanan, condáu de Morgan, condáu de Dallas, condáu de Cape Girardeau, condáu d'Andrew, condáu de DeKalb, condáu de Dade, condáu de Camden, condáu d'Audrain, condáu de Carter, condáu de Douglas, condáu de Chariton, condáu de Cass, condáu de Daviess, condáu de Callaway, condáu de Christian, condáu de Dent, condáu de Barry, condáu de Phelps, condáu de Benton, condáu de Randolph, condáu de Nueva Madrid, condáu de Saline, condáu de Ripley, condáu de Ste. Genevieve, condáu de St. Clair, condáu de Nodaway, condáu de Polk, condáu de Reynolds, condáu d'Ozark, condáu de St. Charles, condáu de Pike, condáu de Ray, condáu de Putnam, condáu de Newton, condáu d'Osage, condáu de Platte, condáu de Perry, condáu de Pulaski, condáu de Moniteau, condáu de Jefferson, condáu de Livingston, condáu de Macon, condáu de Lafayette, condáu de Mississippi, condáu de Johnson, condáu de Monroe, condáu de Marion, condáu de McDonald, condáu de Linn, condáu de Lewis, condáu de Knox, condáu de Miller, condáu de Laclede, condáu de Lawrence, condáu d'Iron, condáu de Madison, condáu de Montgomery, condáu de Jasper, condáu de Mercer, condáu de Greene, condáu de Hickory, condáu de Gentry, condáu de Henry, condáu de Franklin, condáu de Gasconade, condáu de Grundy, condáu de Harrison, condáu de Holt, condáu de Carroll, condáu de Howard, condáu de Wayne, condáu de Vernon, condáu de Shelby, condáu de Stone, condáu de Sullivan, condáu de Washington, condáu de Taney, condáu de Scotland, condáu de Scott, condáu de Pemiscot, condáu de Shannon, condáu de Warren, condáu de Pettis, condáu de Stoddard, condáu de Schuyler, condáu de Worth, condáu de Webster, condáu de St. Francois, condáu de St. Louis y Saint Louis;
Xeografía
Coordenaes	38°30′N 92°30′W / 38.5°N 92.5°O
Superficie	181533 km²
Llenda con	Illinois, Arkansas, Tennessee, Kentucky, Oklahoma, Kansas, Nebraska y Iowa
Puntu más altu	Taum Sauk (es)
Puntu más baxu	Ríu St. Francis
Altitú media	240 m
Demografía
Población	6 154 913 hab. (1r abril 2020)
Densidá	33,91 hab/km²
Viviendes	2 440 212 (31 avientu 2020)
Más información
Estaya horaria	UTC−06:00, Hora Estándar Central y América/Chicago
Fundación	10 agostu 1821
	mo.gov

Missouri ye ún de los 50 estaos de los Estaos Xuníos, aistiáu na rexón del Mediu Oeste. Tien una estensión de 180.533 km², que faen d'elli el 21ᵘ mayor del país, y una población de 6.137.428 habitantes, que lu convierten nel 18ᵘ más pobláu. Jefferson City ye la capital del estáu, y la ciudá más grande y poblada ye Kansas City. Missouri llenda al norte con Iowa, al este con Illinois y col ríu Mississippi, que lu separta de Kentucky y Tennessee, al sur con Arkansas, y nel oeste con Oklahoma, Kansas y Nebraska. La so fastera meridional son los Ozarks, un área boscosa dedicada a la esplotación minera y maderera y al turismu de naturaleza. El ríu Missouri, que-y da nome al estáu, percuérrelu pel centru del territoriu en direición al ríu Mississippi, que forma la llende estatal oriental. Alministrativamente ta dividíu en 114 condaos y una ciudá independiente, Saint Louis.

Hai güelgues d'asentamientu humanu na zona polo menos fai 12.000 años. La cultura Mississippi construyó ciudaes y túmulos primero d'esaniciase nel sieglu XIV. Pa cuando los europeos aportaron, nel sieglu XVIII, vivíen na zona les naciones Osage y Missouria. Los franceses establecieron Louisiana, una parte de la colonia de Nueva Francia, cola fundación de Sainte Genevieve en 1735 y Saint Louis en 1764. Tres d'un cortu periodu de dominiu español, los Estaos Xuníos mercáron-y la Louisiana a Francia en 1803. Esto traxo al territoriu de Missouri a xentes del sur, incluyíos esclavos afroamericanos fugaos. De resultes del compromisu de Missouri, pa compensar la entrada de Maine na Xunión, esti territoriu, organizáu como estáu, incorporóse como estáu esclavista en 1820. Bien ceo aportaron al territorio población proveniente de Virxinia, Kentucky y Tennessee, y llueu gran númberu d'alemanes, que formaron el nomáu Rhineland de Missouri.

L'estáu xugó un papel fundamental na espansión de los Estaos Xuníos hacia l'oeste. El Pony Express nació equí, y d'aquí salíen les rutes que llevaben a Oregón, Santa Fe (Nuevu Méxicu) y California. Como estáu asitiáu na llende ente la Xunión y la Confederación, el papel del país na guerra civil americanu foi complexu. Tres de la guerra, el Gran Saint Louis y l'área metropolitana de Kansas City convirtiéronse en centros d'industrialización.

La cultura del estáu amiesta elementos del Mediu Oeste y del Sur. Equí nacieron dellos estilos musicales, como'l ragtime, el jazz de Kansas City y el blues de St. Louis, y platos de cocina tan conocíos como la barbacoa al estilu Kansas City y al estilu Saint Louis. L'estáu ye tamién ún de los principales centros de la industria cervecera: Anheuser-Busch, propietaria de la marca Budweiser, ye'l mayor productor del mundu. Produzse tamién vinu nes rexones de Rhineland y Ozarks, y delles corporaciones importantes (Monsanto, Emerson Electric, Wells Fargo Advisors y O'Reilly Auto Parts) tienen la so sé nel estáu, que cuenta con dos universidaes: la Universidá de Missouri y la Universidá Washington de Saint Louis.