Nanotechnologie

Dr Sammelbegriff Nanotechnologii, vilmol au Nanotechnik (altgriech. νᾶνος nános ‚Zwerg‘) wird brucht für Technologie mit Materialie in dr Gröössenornig vo de Nanodäili vom Äinzel-Atom bis zun ere Strukturgröössi vo 100 Nanometer (nm): Äi Nanometer isch e Milliardstel Meter (10⁻⁹ m). Die Gröössenornig lit im ene Gränzberiich, wo d Äigeschafte vo de Oberflechene gegenüber dene vo de Volumen vo de Materialie en immer gröösseri Rolle spiile und immer mee kwantefüsokalischi Effekt müesse berücksichtigt wärde. D Lengiskalene in der Nanotechnologii isch eso chlii, ass bsundrigs d Gröössi d Äigeschafte vom ene Objekt bestimmt. Mä reedet vo „gröössiinduzierte Funkzionalidääte“.

Mit em Begriff wird hüte die entsprächendi Forschig in dr Cluster-, Halbläiter- und Oberflechefüsik, dr Oberfleche- und andere Gebiet vo dr Chemii und in Däilberiich vom Maschinebau und dr Lääbesmiddeltechnologi (Nano-Food) bezäichnet.

Scho hüte spiile Nanomaterialie e wichdigi Rolle: Si wärde mäistens uf chemischem Wääg oder mit Hilf vo mechanische Methode härgstellt. Es git sonigi, wo kommerziell verfüegbar si und in handelsüüblige Brodukt iigsetzt wärde, anderi si wichdigi Modällsüsteem für die füsikalisch-chemischi und die materialwüsseschaftligi Forschig.

Bedütend isch d Nanoelektronik. Öb si zur Nanotechnologii sött zelt wärde, doo drüber git s in dr wüsseschaftlige und forschigspolitische Braxis verschidnigi Mäinige. Unklar und unerforscht si in e Hufe Beriich d Uswirkige und dr Iifluss uf d Umwält vo de Nanodäili, wo mäistens künstlig härgstellt wärde.

En Entwiggligsrichdig vo dr Nanotechnologii cha as d Fortsetzig und Erwiterig vo dr Mikrotechnik aagluegt wärde (Top-down-Aasatz), aber wenn Mikrometerstrukture verchliineret wärde, brucht mä mäistens unkonwenzionelli nöiji Aasätz. Bi dr Chemii goot dr nanotechnologisch Aasatz vilmol in dr andere Richdig: bottom-up. Chemiker, wo üübligerwiis in molekulare, d. h., Sub-Nanometer-Dimensione schaffe, baue us e Hufe vo äinzelne Moleküläihäite gröösseri Molekülverbünd uf dr Nanometerskala uf. E Bischbil doodrfür si Dendrimere.

Nume e chliine Zwiig vo dr Nanotechnologii beschäftigt sich mit Nanomaschine oder Nanobots.