Okasionalismo

Okasionalismoa kausalitateari buruzko teoria filosofiko bat da. Sortutako substantziak gertaeren kausa eraginkorrak ezin direla izan defendatzen du. Aldiz, gertaera guztiak Jainkoak zuzenean eragindakotzat jotzen ditu. Teoriaren arabera, Jainkoak gertaera bat bestearen atzetik gertatzearen ondorioz sortzen da Mundoko gertaeren arteko kausalitate eraginkorraren ilusioa.^[1] Hala ere, ez dago bien arteko beharrezko konexiorik: ez da Jainkoak lehenengo gertakaria sortzen duela eta honek bultzatzen duela bigarrena, baizik eta lehenengoa Jainkoak sortzen duela eta, ondoren, bigarrena ere Jainkoak sortzen duela.

Descartesen jarraitzaileek sortutako doktrina batetik sortutako pentsamendua da okasionalismoa. Hasierako egileen artean daude Louis de la Forge, Géraud de Cordemoy, Johannes Clauberg eta, batez ere, Arnold Geulincx. Gerora garatu zuen Malebranchek (1638-1715), eta, funtsean, dio arimak eta gorputzak ez dutela zuzenean eragiten bata bestearen gainean, eta alderantziz, guztiz heterogeneoak diren substantziak direnez, Jainkoak sortzen du ariman sentsazio bat gorputzak esperimentatzen duenean, eta Jainkoa da arimak hala nahi duenean gorputza mugitzen duena. Jainkoa da jatorrizkoaren kausa bakarra, eta hark sortutako izaki finituak Jainkoaren kausazko jardueraren aukera edo detonatzaile sinbolikoa besterik ez dira.

Pentsamendu ildo hau Algazel pentsalari islamiarrean ikusten da, eta eragina izan zuen George Berkeley eta David Hume bezalako filosofoetan.

Arimaren eta gorputzaren arteko ekintza itxurazkoa baino ez da; izan ere, benetan gertatzen dena da arimak gorputzean egiten duen ekintza dela iruditzen zaiguna jainkozko ekintzaren "okasio" bat besterik ez dela.

1. ↑ Steven Nadler, 'The Occasionalism of Louis de la Forge', in Nadler (ed.), Causation in Early Modern Philosophy (University Park, PA: Pennsylvania State University Press, 1993), 57–73; Nadler, 'Descartes and Occasional Causation', British Journal for the History of Philosophy, 2 (1994) 35–54.