Outtake (pol. odrzut) – fragment utworu audiowizualnego usunięty w trakcie montażu, na przykład z powodu błędów popełnionych na planie zdjęciowym[1][2]. Szczególnie komiczne bądź kuriozalne outtakes bywają niekiedy dołączane na koniec filmu – prezentowane razem z napisami końcowymi lub zaraz po nich[2]. Jednym z pierwszych filmów prezentujących odrzuty montażowe podczas napisów końcowych był Wystarczy być (1979) w reżyserii Hala Ashby'ego[3]. Zabieg ten upowszechnił się na tyle, że został sparodiowany w filmie animowanym Toy Story 2 (1999), gdzie w trakcie napisów końcowych przedstawiane są sceny sugerujące, jakoby animowane postacie były prawdziwymi aktorami popełniającymi błędy na planie zdjęciowym[4].
Przed wprowadzeniem techniki domowego wideo do powszechnego użytku (w szczególności DVD i Blu-ray) niewykorzystane w filmie odrzuty były przeważnie niszczone[5]. Współcześnie outtakes archiwizowane są zaraz po zakończeniu postprodukcji i stanowią rodzaj popularnego dodatku do wydań płytowych[5][6]. Wśród dodatków znaleźć można, oprócz scen z błędami realizacyjnymi, również między innymi sceny wycięte z powodów dramaturgicznych oraz alternatywne zakończenia[6]. Dodatki te mogą prezentować kulisy produkcji danego utworu, przede wszystkim jednak stanowią materiał promocyjny[7].
- ↑ PiotrP. Andrejew PiotrP., WitW. Dąbal WitW., Kompendium terminologii filmowej, Warszawa: Aeroscope, 2005, s. 121, ISBN 83-919108-3-0, OCLC 70078890 .
- ↑ a b BillB. Davis BillB., Making the Most from Outtakes, „Videomaker.com”, 2006 [dostęp 2017-12-27] (ang.).
- ↑ DaveD. Knox DaveD., Strike the Baby and Kill the Blonde: An Insider's Guide to Film Slang, Crown/Archetype, 2007, s. 141, ISBN 978-0-307-42172-2 [dostęp 2017-12-27] (ang.).
- ↑ P.P. Brereton P.P., Smart Cinema, DVD Add-Ons and New Audience Pleasures, Springer, 2012, s. 157, ISBN 978-1-137-02708-5 [dostęp 2017-12-27] (ang.).
- ↑ a b Peter M.P.M. Bracke Peter M.P.M., Ultimate DVD: The Essential Guide to Building Your DVD Collection, Berkley Books, 2004, s. 232, ISBN 978-0-425-19643-4 [dostęp 2017-12-27], Cytat: Until DVD came along, deleted materials and outtakes were just junked by the studios. Sadly, it was cheaper to incinerate the outtakes than to store them. Also, because the DVD is worked on these days immediately after the first cut of the film has been finished, any extra materials are at hand. (ang.).
- ↑ a b BarrettB. Hodsdon BarrettB., The Elusive Auteur: The Question of Film Authorship Throughout the Age of Cinema, McFarland, 2017, s. 231, ISBN 978-1-4766-6873-4 [dostęp 2017-12-27] (ang.).
- ↑ TannerT. Mirrlees TannerT., Global Entertainment Media: Between Cultural Imperialism and Cultural Globalization, Routledge, 2013, s. 147, ISBN 978-0-415-51981-6 [dostęp 2017-12-27] (ang.).