Savate

Savate, tamién conocíu como boxéu francés o kickboxing francés, ye una arte marcial francesa - un tipu de boxéu con pies y puños - qu'usa tanto les manes como los pies como armes y incluye elementos del boxéu occidental, téuniques d'agarre y téuniques de pierna (sólo colos pies: nin rodiya, nin tibia). A los prauticantes de savate llámenlos savateurs o "tireurs" nel casu de los homes, y savateuses nel de les muyeres.

El savate toma'l nome de la pallabra francesa pa bota vieya (calzáu pesáu que se solía usar demientres los combates) y ye actualmente una axuntadura pa les téuniques franceses de llucha de principios del sieglu XIX. Nesa época, el savate yera un tipu de llucha común en París y nel norte de Francia; y nel sur, especialmente nel puertu de Marsella, los marineros desendolcaren otro estilu conocíu como jeu marseillais (xuegu marsellés), que foi renomáu a chausson (zapatiella, que yera'l calzáu qu'usaben los marineros). En contraste, nesta época n'Inglaterra (el llugar de nacimientu del boxéu y de les regles de Queensberry), dar pataes víase como antideportivu o como daqué que solo usaríen los más cobardes.

Los dos personaxes clave na historia del cambiu de llucha caleyera a savate modernu son Michel Casseux (tamién conocíu como "le Pisseux") (1794-1869), y Charles Lecour (1808-1894). Casseux abrió en 1825 el primer edificiu pa prauticar y afalar una versión reglamentada de chausson y savate (torgando los golpes cola cabeza, ataques colos pulgares a los güeyos, etc). Inda asina’l deporte nun consiguió desaniciar la so reputación de llucha caleyera. Un alumnu de Casseux, Charles Lecour tuvo espuestu al arte inglés del boxéu sobro l'añu 1830 y sintióse desfavorecíu usando sólo les sos manes pa golpiar los pies del oponente y asina alloñalos, en cuenta de pegar puñetazos como nel boxéu. Por esta razón entrenóse en boxéu demientres dos años enantes de, en 1832, combinar boxéu con chausson y savate pa crear el deporte de savate boxe française como lu conocemos güei.

Probablemente'l reconocimientu más destacáu en cuantes al respetu del savate vieno en 1924, cuando incluyóse como deporte d'exhibición nos Xuegos Olímpicos de París. A pesar de les sos raíces, el savate ye un deporte relativamente seguru pa deprender. Según USA Savate [1], "el savate ta nos llugares baxos en lesiones comparáu col fútbol, fútbol americanu, Ḥoquei, ximnasia, baloncestu, béisbol y patinaxe en llinia"

Na actualidá, el savate prautíquenlu aficionaos en tol mundu: dende Australia a Estaos Xuníos d'América y dende Finlandia al Reinu Xuníu. Munchos países, como ye'l casu d'Estaos Xuníos, tienen federaciones nacionales dedicaes a promover el deporte.

El savate modernu tien tres niveles de competición: asaltu, precombate y combate. En asaltu, los competidores necesiten concentrase na téunica mientres intenten facer contautu; los árbitros castiguen con penalizaciones l'usu de fuercia escesivo. El precombate permite lluchar ensin torgues na fuercia siempre y cuando los lluchadores lleven proteición como cascos y espiniyeres. Combate, el nivel más intensu, ye asemeyáu al precombate pero l'usu d'oxetos de proteición ta torgáu (sacantes el casu de los proteutores xenitales y bucales).

Munches artes marciales tienen sistemes de numberación del nivel de los prauticantes, como'l color de los cinturones nel kárate. D'igual manera, el savate usa colores estremaos nos guantes pa indicar el nivel d'un lluchador; magar que, al contrario que disciplines como'l yudu o la capoeira, onde s'asignen nuevos cinturones en cada promoción, cualquier lluchador pue usar el mesmu par de guantes en delles promociones (polo que'l nivel nun se correspuende direutamente col color de los guantes qu'usa, sinón colo que s'establez na llicencia). Los novatos empiecen ensin color y los distintos esámenes d'ascensu permíten-yos ascender a azul, verde, bermeyu, blancu y mariellu per esti orde. La competición ta acutada pa los guantes bermeyos y cimeros; cada federación tien la posibilidá d'establecer cuáles son les condiciones mínimes pa poder enseñar el deporte. En Francia ye necesario tener el guante mariellu pa poder algamar el grau d'instructor "moniteur" y el guante de plata na so categoría téunica pa llegar al profesoráu. N’otros países como Méxicu, tolos graos téunicos dende’l verde riquen d'una evaluación sobro temes d'enseñanza pa poder siguir desendolcando esta arte.