Soedan

Hierdie artikel handel oor die land. Vir die gebied, sien Soedan (gebied).

Republiek Soedan
جمهورية السودان (Arabies)
Republic of the Sudan (Engels)

Vlag Embleem
Nasionale leuse: النصر لنا An-Naṣr lanā (Arabies vir: "Oorwinning is ons s'n")
Volkslied: نحن جند الله، جند الوطن Nahnu Jund Allah Jund Al-watan (Arabies vir: "Ons is die soldate van God, die soldate van die Nasie")
Hoofstad	Khartoem 15°38′N 32°32′O / 15.633°N 32.533°O / 15.633; 32.533
Grootste stad	Omdoerman 15°39′N 32°29′O / 15.650°N 32.483°O / 15.650; 32.483
Amptelike tale	Arabies en Engels[1]
Regering • Oorgangsraadvoorsitter • Eerste minister	Federale parlementêre republiek onder 'n oorgangsregering Abdel Fattah al-Burhan Abdalla Hamdok
Onafhanklikheid Vorming • Nubiese koninkryke • Sennar-dinastie • Unifikasie met Egipte • Anglo-Egiptiese Soedan • Onafhanklikheid van die Verenigde Koninkryk en Egipte • Huidige grondwet • Suid-Soedanese wegbreek • Staatsgreep	3500 v.C. 1504[2] 1820 1899 1 Januarie 1956 9 Januarie 2005 9 Julie 2011 11 April 2019
Oppervlakte  - Totaal    - Water (%)	1 886 068 km2  (15de) 728 215 myl2 feitlik niks
Bevolking  - 2021-skatting  - 2008-sensus  - Digtheid	44 909 353[3] (33ste) 30 894 000[4] (omstrede) 21,3 / km2 55,2 / myl2
BBP (KKP)  - Totaal  - Per capita	2021-skatting $189,867 miljard[5] $4 173[5]
BBP (nominaal)  - Totaal  - Per capita	2021-skatting $35,919 miljard[5] $789[5]
MOI (2019)	0,510[6] (170ste)  –  medium
Gini (2014)	34,2[7] –  medium
Geldeenheid	Pond (SDG)
Tydsone  - Somertyd	OAT (UTC+3) nie toegepas nie (UTC+3)
Internet-TLD	.sd, سودان.
Skakelkode	+249

Soedan (Arabies: السودان, as-Sūdān; Engels: Sudan, [suˈdɑːn, -ˈdæn], luister (hulp·inligting)), amptelik die Republiek Soedan (Arabies: جمهورية السودان, Jumhūriyyat as-Sūdān; Engels: Republic of the Sudan), ook bekend as Noord-Soedan sedert Suid-Soedan se onafhanklikheid, is 'n land in Noord-Afrika en die derde grootste land van Afrika ná Algerië en die Demokratiese Republiek van die Kongo. Dit grens aan Libië in die noordweste, Egipte in die noorde, Tsjad en die Sentraal-Afrikaanse Republiek in die weste, Suid-Soedan in die suide, Ethiopië en Eritrea in die ooste en die Rooisee in die noordooste. Khartoem is die hoofstad en Omdoerman die grootste stad van Soedan.

Soedan beslaan 'n oppervlakte van 1 886 068 km² en het in 2021 'n bevolking van 44 909 353 gehad. Op 9 Julie 2011 verklaar Suid-Soedan sy onafhanklikheid van Soedan; voor dit was Soedan volgens oppervlakte die grootste land van Afrika. Die Nylrivier vloei in 'n noordelike rigting deur die land, wat deur die samevloeiing van die Blou Nyl en die Wit Nyl in die metropolitaanse gebied van Khartoem-Omdoerman-Bahri gevorm word.

Die naam van die land is afgelei van die geografiese gebied Soedan, wat suid van die Sahara van Wes- tot Oos-Sentraal-Afrika strek. Dit is afkomstig van die Arabiese bilād as-sūdān (بلاد السودان) en beteken "land van die swartes", 'n uitdrukking wat ná Wes- en Noord-Sentraal-Afrika verwys.^[8]

Die naam is een van verskeie toponieme wat soortgelyke etimologieë deel, met die uiteindelike betekenis "land van die swartes" of soortgelyke betekenisse, met verwysing na die donker vel van die inwoners. Oorspronklik het die term Soedanese 'n negatiewe konnotasie in die gearabisierde Soedan gehad weens sy verband met swart slawe uit Afrika.

Die idee van 'n "Soedanese" nasionalisme het sy oorsprong in die 1930's en 1940's, toe dit deur jong intellektuele gewild gemaak is.^[9]

Die vorige regering van Soedan onder president Omar al-Bashir is gereeld vir sy menseregskendings teenoor etniese en religieuse minderhede gekritiseer. Hy word deur die Internasionale Strafhof weens oorlogsmisdade en misdade teen die mensdom gesoek.^[10]

1. ↑ (en) "2005 constitution in English" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 30 Mei 2013. Besoek op 6 Augustus 2019.
2. ↑ (en) Rayah, Mubarak B. (1978). Sudan civilization. Democratic Republic of the Sudan, Ministry of Culture and Information. p. 64.
3. ↑ (en) "Sudan Population 2021 (Live)". World Population Review. Besoek op 21 November 2021.
4. ↑ (en) "Discontent over Sudan census". Kaapstad: News24. AFP. 21 Mei 2009. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 September 2019. Besoek op 28 Augustus 2019.
5. ↑ ^{5,0 5,1 5,2 5,3} (en) "Sudan". Internasionale Monetêre Fonds. Oktober 2021. Besoek op 21 November 2021.
6. ↑ (en) "Human Development Report 2020" (PDF). United Nations Development Programme. 2020. Besoek op 21 November 2021.
7. ↑ (en) "Gini Index". Wêreldbank. Besoek op 21 November 2021.
8. ↑ (en) International Association for the History of Religions (1959), Numen, Leiden: EJ Brill, p. 131, "West Africa may be taken as the country stretching from Senegal in the West, to the Cameroons in the East; sometimes it has been called the central and western Sudan, the Bilad as-Sūdan, 'Land of the Blacks', of the Arabs" 
9. ↑ (en) Sharkey, Heather J. (2007). "Arab Identity and Ideology in Sudan: The Politics of Language, Ethnicity and Race" (PDF). African Affairs. 107 (426): 29–32. doi:10.1093/afraf/adm068. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 12 Oktober 2020. Besoek op 24 Februarie 2019. {{cite journal}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
10. ↑ (en) "The world's enduring dictators". CBS News. 16 Mei 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Maart 2020. Besoek op 28 Augustus 2019.