Telescopiu

Denómase telescopiu a cualesquier tarecu o erbía que dexe ver oxetos llonxanos. Ye la erbía fundamental de l'astronomía, y cada desendolcu o perfeicionamientu del telescopiu, va siguíu d'avances nel atalantu del nuesu Universu.

Xeneralmente, atribúise la so invención a Hans Lippershey, un fabricante de lentes holandés ,alrodiu del añu 1608. Galileo Galilei tuvo noticies d'esti inventu y fizo uno. En 1609 amosó el primer telescopiu rexistráu. Gracies a ésti, fizo grandes descubrimientos n'astronomía, ente los qu'hai de solliñar la observación el 7 de xineru de 1610 de cuatro de les llunes de Xúpiter xirando alrodiu d'esti planeta.

Conocíu hasta entóncenes como la lente espía, el nome "telescopiu" propúnxolu el matemáticu griegu Giovanni Demisiani el 14 d'abril de 1611 demientres una cena en Roma n'honor de Galileo, cena na que los asistentes pudieron adicar les llunes de Xúpiter per aciu del telescopiu que Galileo llevare consigo.

Esisten delles menes de telescopiu, cásique toos refractores , qu'usen lentes; refleutores, que tienen un espeyu cóncavu n'arróu de la lente del oxetivu, y catadióptricos, que tienen un espeyu cóncavu y una lente correutora. El telescopiu refleutor foi inventáu por Isaac Newton en 1688 y foi un gran avance sobro los telescopios de la dómina, al correxir fácilmente l'aberración cromática carauterística de los refractores.

El datu más importante d'un telescopiu ye'l diámetru del so oxetivu. El telescopiu d'un aficionáu tien davezu ente 76 y 150mm de diámetru, y dexa adicar dalgunos rasgos planetarios y munchísimos oxetos del cielu profundu (cúmulos, nebuloses y dalgunes galaxes). Los telescopios de más de 200mm de diámetru, permiten ver detalles llunares mínimos, detalles planetarios importantes y una gran cantidá de cúmulos, nebuloses y galaxes rellumantes.