Tiberi

Tiberi
Tiberi Klavdi Neron
II Roma İmperatoru
19 avqust 14 – 16 mart 37
Əvvəlki	Oktavian Avqust
Sonrakı	Kaliqula
Şəxsi məlumatlar
Doğum adı	Tiberius Claudius Nero[1]
Doğum tarixi	16 noyabr e.ə. 42
Doğum yeri	Roma
Vəfat tarixi	16 mart 37 (78 yaşında)
Vəfat yeri	Mizen burnu
Fəaliyyəti	hərbi qulluqçu, siyasətçi, əsgər
Atası	Tiberi Klavdi Neron
Anası	Liviya Druzilla
Həyat yoldaşları	1.Vipsaniya Aqrippina 2.Böyük Yuliya
Uşaqları	1. Neron Klavdi Druz 2. Klavdi Neron
Ailəsi	Yulilər-Klavdilər
Dini	Qədim Romada din
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tiberi Klavdi Neron (lat. Tiberius Julius Caesar Augustus, lat. Tiberius Claudius Nero kimi doğulmuş, 16 noyabr e.ə. 42^[2][3][…], Roma – 16 mart 37^[4], Mizeno^[d], Kampaniya^[4]) — Yuli-Klavdi sülaləsindən ikinci Roma imperatoru (14-37). Tiberi Klavdi Neronun və Livia Drusillanın oğlu olan Tiberi doğularkən Klavdi ailəsinə mənsub idi. Anası atasından boşanaraq e.ə.39-cu ildə Oktavian Avqust ilə evlənmişdir. Tiberi sonradan Avqustun qızı və özünün ögey bacısı Qoca Culiya ilə evlənmiş, ardından Avqust tərəfindən övladlığa götürülərək Yuli ailəsinə mənsub olmuşdur. Tiberinin ardınca gələn imperatorlar bu iki ailənin əlaqəsini 40 il boyunca davam etdirmişlər. Tarixçilər isə bu xanədanı Yulilər-Klavdilər adlandırmışlar.Tarixi mənbələrə görə Tiberi xoflu, inamsız və riyakar idi. Əvvəlcə hakimiyyəti senatla birgə, sonra isə pretorianlara arxalanaraq təkbaşına idarə etmişdir. Tiberinin ölümündən sonra övladlıq oğlu Kaliqula taxta çıxmışdır. Bibliyaya görə məhz onun hakimiyyəti dövründə İsa çarmıxa çəkilmişdir.

15-ci ildən Böyük pontifik, e.ə. 13 və 17-18, 21, 31-ci illərdə konsul, e.ə. 6-37-ci illərdə tribun titullarına malik olmuşdur. Ölümünə yaxın tam titulu: lat. Tiberius Caesar Divi Augusti filius Augustus, Pontifex Maximus, Tribuniciae potestatis XXXIIX, Imperator VIII, Consul V - Tiberi Sezar Avqust, ilahi Avqustun oğlu, Böyük pontifik, 38 dəfə Xalq tribunu, səkkizqat imperator, beşqat konsul^[5].

“Məni inandırmağa çalışan dostlar, siz bilmirsiniz, bu hakimiyyət necə bir əcayibdir. Hakimiyyət bir canavardır, hansıki onun qulaqlarından yapışmışam (tutmuşam)”^[6].

— Tiberi

1. ↑ Internet Archive. 1996.
2. ↑ http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Tiberius*.html#5.
3. ↑ http://www.newadvent.org/cathen/14717b.htm.
4. ↑ ^{1 2} Любкер Ф. Tiberius (rus.). // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский, пер. А. Д. Вейсман, Ф. Гельбке, Л. А. Георгиевский, А. И. Давиденков, В. А. Канский, П. В. Никитин, И. А. Смирнов, Э. А. Верт, О. Ю. Клеменчич, Н. В. Рубинский СПб: Общество классической филологии и педагогики, 1885. С. 1389–1390.
5. ↑ Грант М. Римские императоры / пер. с англ. М. Гитт. — М.: ТЕРРА — Книжный клуб, 1998. — 400 с. — ISBN 5-300-02314-0
6. ↑ Преемники (4.Quails rex, talis grex)^{[ölü keçid]} (rus.)