Unesco

A Organización d'as Nacions Unidas ta la Educación, a Ciencia y a Cultura mas a sobén conoixita por as suyas siglas en anglés Unesco (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization), fue establita por as Nacions Unidas en 1946 ta promover a colaboración internacional en educación, ciencia, cultura y comunicación. Hue en dia 193 estaus perteneixen a la Unesco, que tien a seu en París (Francia), y tien mas de 60 oficinas arredol d'o mundo. Os prochectos patrocinatos por a Unesco encluyen prochectos cientificos internacionals, programas d'alfabetización, d'amostranza tecnica u de formación de mayestros, prochectos historicos y culturals rechionals, fomento d'a cooperación internacional t'alzar o patrimonio cultural y natural mundial, y promoción d'os dreitos humans. A traviés d'a Convención sobre a Protección d'o Patrimonio Mundial Cultural y Natural, a Unesco creyó en l'anyo 1972 un plan de protección d'os biens culturals d'o mundo conoixito como Patrimonio Común d'a Humanidat. O papel d'a Unesco ha estau controvertito muitas vegatas. Mientres os anyos 70 y 80, diferents países occidentals criticoron que a Unesco s'emplegaba como un foro de países comunistas y d'o Tercer Mundo en contra d'os países occidentals. Especialment, se criticó o plan Nueva Orden Internacional d'a Información, decindo que iba en contra d'a libertat de prensa. Os Estaus Unius d'America albandonoron a Unesco en 1984, y retornoron-ie en 2003. O Reino Uniu se'n retiró en 1984, y torno a dentrar-ie en 1997. Tamién s'ha criticato a la Unesco por suyo exceso de burocracia. Una d'as misions d'a Unesco ye la de mantener una relación de puestos que son consideratos Patrimonio d'a Humanidat. Istos puestos son historicos, naturals y culturals y a suya preservación y adecuación son consideratas importants ta la comunidat internacional. Manimenos a Unesco, no s'embreca dreitament en o mantenimiento d'istos. A Unesco atorga una gran diversidat de becas, premios, medallas y reconeiximientos en educación, ciencia, cultura y paz a mas a mas de dotar beluns d'ixos premios con dotacions economicas ta a continación d'o dosembolique d'a actividat premiata.