Wyn

Wyn is 'n alkoholiese drankie, gemaak deur die fermentasie van druiwesap.^[1] Die natuurlike chemiese balans van druiwe is sodanig dat dit kan gis sonder dat suikers, suur, ensieme of ander voedingstowwe bygevoeg hoef te word.^[2] Wyn word gemaak deur geperste druiwe te laat gis, deur middel van verskillende soorte gis. Dié verorber die suikers in die druiwe en skakel dit oor na alkohol. Verskillende variëteite van druiwe en tipes gis word gebruik, afhangende van die soort wyn wat gemaak word.^[3]

Alhoewel ander vrugte soos appels en bessies ook gegis kan word, word die wyn wat dit produseer gewoonlik vernoem na die vrug waarvan dit gemaak is, (byvoorbeeld appelwyn of vlierbessiewyn) en staan dit generies bekend as vrugtewyn. Ander soorte, soos garswyn en ryswyn (soos byvoorbeeld sake), word gemaak van stysel en proe meer soos bier en sterk drank as wyn, terwyl gemmerwyn versterk word met brandewyn. In hierdie gevalle verwys die woord wyn eerder na die hoër alkoholinhoud as na die vervaardigingsproses.^[4]

Wyn is baie geskiedkundig: dit dateer terug na ongeveer 6 000 voor Christus en het waarskynlik sy oorsprong gehad in die landgebiede wat tans binne die grense van Georgië en Iran is.^[5][6] Wyn het na alle waarskynlikheid teen ongeveer 4 500 voor Christus sy verskyning in Europa gemaak, in die hedendaagse Bulgarye en Griekeland is. Dit was algemeen verkrygbaar in Ou Griekeland, Thrakië en Rome. Wyn het ook 'n belangrike rol gespeel in godsdiens dwarsdeur die geskiedenis. Die Ou Griekse god Dionusos en die Romeinse god Bakgos het wyn verteenwoordig, en die drank word ook gebruik in Christelike en Joodse seremonies soos die Nagmaal en "Kiddush" (Hebreeus: קידוש, letterlik, "heiligmaking", 'n seënwens wat oor wyn of druiwe uitgespreek word om die Sabbat of 'n Joodse heilige dag te heilig).

Die woord "wyn" ontspring van die Proto-Germaanse wortel *winam, 'n vroeë bruikleen vanaf die Latyn vinum, ("wyn" of "druiwestok"), wat op sy beurt weer kom vanaf die Proto-Indo-Europese stam *win-o-.^[7][8] Soortgelyke woorde vir wyn of druiwe word ook gevind in die Semitiese tale (sien byvoorbeeld die Arabiese woord ﻭﻳﻦ wayn) en die Georgiese woord ğvino.^[9]

1. ↑ Wine, Encyclopedia Britannica aanlyn, afgelaai 24 Februarie, 2007.
2. ↑ H. Johnson Vintage: The Story of Wine pp. 11–6 Simon & Schuster 1989 ISBN 0-671-79182-6
3. ↑ "Introduction to Wine". 2basnob.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Februarie 2016. Besoek op 23 Junie 2008.
4. ↑ Barley Wine Geargiveer 27 Februarie 2008 op Wayback Machine, The Brewer's Corner, afgelaai 24 Februarie, 2007.
5. ↑ "8,000-year-old wine unearthed in Georgia". The Independent (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 28 Desember 2003.
6. ↑ World's Earliest Wine. Archeology, vol. 49 (1996), Afgelaai 24 Februarie 2007.
7. ↑ Wynetimologie, etymonline.com, Afgelaai 24 Februarie, 2007.
8. ↑ Foinos, Etymologicon Magnum
9. ↑ Bretcher, T., etal, John Enjoys his Glass of Wine — Are there any English Words at all?, eHistLing Vol. 1.