Xaic[1] (de l'arabe شيخ, xaikh, "agüelo") ye un títol honorifico d'orichen arabe con o sentiu de "mayestro", "venerable". En termins chenerals un xaic ye una persona respectada por a suya edat, as suyas conoixencias u la suya autoridat.
En os suyos orichens a parola quereba decir simplament "hombre viello", dica que encomenzó a fer-se servir pa designar a lo chefe de tribu entre os beduins en a peninsula Arabica.
En a rechión d'o Golfo Persico este tractamiento se fa servir pa referir-se a personas prominents, por un regular altos cargos politicos u hombres de negocios (de feito en a opinión publica occidental este títol se relaciona cuasi exclusivament con os mainates y potentaus d'o petrolio).
Os monarcas de Kuwait feban servir xaic como títol oficial dica que este estau ingresó en a Liga Arabe en 1916 y prenió a denominación d'emirato. Os suyos dirichents alavez se convertioron en emirs u prencipes.
En l'islam se designa xaic con frecuencia a los qui tienen conoixencias de relichión, equivalendo a un ulema u alfaquí. En una confrairía sufí o xaic ye un mayestro espiritual u lo títol respectuoso atorgau a un santo. Os arabes cristianos tamién fan servir a parola d'a mesma traza.
A parola s'emplega tamién como simple tractamiento de cortesía adrezau a las personas grans, pero en determinaus contextos puet fer-se servir pa fer gran u viella a una persona.
En muitos puestos d'o mundo musulmán arabofono u no arabofono s'ha convertiu en un nombre propio, y en l'Africa Occidental s'escribe con trazas afrancesadas Cheïkh, Sékou u Cheikou.
Encara que no guaire corrient, a parola tamién se puet fer servir en femenín (شيخة xaikha) pa referir-se a la muller u a la filla d'un xaic u, en os países arabes, a las mullers ricas.
En aragonés un d'os pocos usos documentaus provién d'a "Cronica d'os Conquiridors, referindo-se a la conquiesta de Mallorca:
(En este caso a ortografía aragonesa medieval fa servir o digrafo ch pa representar o fonema oclusivo /k/ provinient de l'adaptación de parolas arabes u griegas con o fonema velar representable actualment en as luengas occidentals como kh).