Die Alkmaionide of Alkmaionidae (Ἀλκμαιωνίδαι) was 'n gesaghebbende adelfamilie van antieke Athene, 'n vertakking van die Neleides wat hulself as die nageslag van mitologiese Alkmaion, die agterkleinseun van Nestor, gesien het.[1]
Die eerste vername Alkmaionid was Megakles, wat die eponieme archont van Athene was in die 7de eeu v.C.. Hy was verantwoordelik vir die terregstelling van die volgelinge van Kylon van Athene tydens die gepoogde staatsgreep van 632 v.C., terwyl Kylon sy toevlug geneem het as pleiter in die tempel van Athena. Megakles en sy Alkmaionid-volgelinge het hulself derhalwe 'n vervloeking op die hals gehaal en is uit die stad verban. Selfs die liggame van reeds begrawe Alkmaionide is opgedelf en na buite die stadsgrense verwyder.
Die Alkmaionide is in 594 v.C., tydens die archonskap van Solon, tot die stad hertoegelaat.[2] Tydens die tirannie van Peisistratos, het die Alkmaionid Megakles, sy dogter laat trou met Peisistratos, maar toe die tiran weier om by haar kinders te hê, het Megakles hom verban. Toe Peisistratos terugkeer vir sy derde tirannie in 546 v.C., is die Alkmaionide weereens verban. Nietemin het hul aansien hoog gebly, en dit het Megakles geluk om, vir die tweede of derde keer, vir Agarista, die dogter van die tiran Kleisthenes van Sikyon, as vrou te neem. Hulle het twee seuns gehad, Hippokrates en Kleisthenes, die hervormer van die Atheense demokrasie. Hippokrates se dogter was Agariste, die moeder van Perikles.
Hierdie Kleisthenes het geslaag om die bewind van Hippias, die seun en opvolger van Peisistratus, in 508 v.C. omvêr te werp. Hy het die orakel te Delphi (wat met Alkmaionide-hulp opgerig is tydens hulle verbanning) omgekoop, om die Spartane te oorreed om hom by te staan, waartoe hulle teësinnig ingestem het. Kleisthenes is aanvanklik teëgestaan deur sommige wat van mening was dat die vervloeking die Alkmaionide onbevoeg gelaat het as regeerders; die Spartaanse koning Kleomenes I het selfs teen Kleisthenes gekeer, sodat Kleisthenes vir 'n wyle weer verban is. Nietemin het die stadsburgers Kleisthenes teruggeroep, en die herstelde Alkmaionide was verantwoordelik vir die grondlegging van die Atheense demokrasie.
Die Alkmaionide het na bewering onderhandel vir 'n alliansie met die Perse tydens die Persiese oorloë, in weerwil van Athene se leidende rol in die bekamping van die Persiese inval. Perikles en Alkibiades het ook behoort tot die Alkmaionide, sodat die Spartane tydens die Peloponnesiese oorlog na die familievloek verwys het ten einde Perikles te diskrediteer. Alkibiades, soos tewens die voorafgaande geslag Alkmaionide, het gepoog om 'n bondgenootskap met die Perse aan te gaan nadat hy van oneerbiedigheid beskuldig is. Die familie het van die toneel verdwyn na die Atheense neerlaag in die Peloponnesiese oorlog.