Frans-Nederlandse Oorlog

Frans-Nederlandse Oorlog
Uitsig oor die Franse leër se kamp voor Maastricht op 29 Junie 1673
Datum 1672 – 1678 Ligging Nederland Resultaat Verdrag van Nijmegen
Strydende partye
Nederlandse Republiek Heilige Romeinse Ryk Spanje Brandenburg Denemarke	Koninkryk van Frankryk Engeland Sweden Bisdom van Münster Bisdom van Keulen
Bevelvoerders
Christian V de Danemark Georg von Derfflinger Frédéric de Brandebourg Niels Juel Charles V de Lorraine Raimondo Montecuccoli Michiel de Ruyter Cornelis Tromp Guillaume d'Orange	François de Créquy Abraham Duquesne Jean II d'Estrées Charles XI de Suède Louis de Bourbon-Condé Philippe de Navailles François de Montmorency Prince Rupert Frédéric de Schomberg Henri de Turenne Sébastien Vauban Louis de Vivonne Jacques II d'Angleterre

Die Frans-Nederlandse Oorlog (1672–1678) was 'n oorlog tussen die Koninkryk van Frankryk, die Bisdom van Münster, die Bisdom van Keulen en Engeland teen die Nederlandse Republiek. Die Heilige Romeinse Ryk en Spanje het later by Nederland aangesluit om 'n viervoudige alliansie te vorm. Die oorlog is beëindig met die Verdrag van Nijmegen (1678). Die verdrag het Frankryk beheer van die Franche-Comté gegee wat te vore aan Spanje behoort het.

Frankryk het 'n koalisie gelei wat die Bisdom van Münster, die Bisdom van Keulen en Engeland ingesluit het. Die koalisie het deur die Verdrag van Dover, 'n geheime verdrag wat in 1670 tussen Karel II van Engeland en Lodewyk XIV van Frankryk gesluit is, ontstaan. Lodewyk XIV was vies oor die Nederlanders se weiering om saam te werk ter vernietiging en verdeling van die Spaanse Nederlande. Aangesien die Nederlandse weermag sedert 1648 verwaarloos is, het die Franse geen probleme ondervind nadat hulle onverwags by die fort van Maastricht verbygemarsjeer en Utrecht oorgeneem het nie. Daar word aangeneem dat Prins Willem III van Oranje die leidende Nederlandse politikus Johan de Witt afgeset en vermoor het en as stadhouer verklaar is. Aangesien die Franse die belangrikste stede in Nederland aan die Engelse belowe het, was hulle nie te gretig om dié in te neem nie en het hulle probeer om sestien miljoen gulde van die Nederlanders te kry vir 'n aparte vrede. Die buitensporige eis het die Nederlandse weerstand verstewig en onderhandelinge het die Republiek tyd gegee om die platteland te oorstroom deur opsetlike vloede, wat die Franse opmars gestuit het. Die biskop van Münster het Groningen probeer beleër, maar was onsuksesvol. 'n Poging is aangewend om die Republiek van die see af in te val maar dit is gefnuik deur admiraal Michiel de Ruyter in vier strategiese oorwinnings teen die gekombineerde Engels-Franse vloot (die gebeure staan algemeen bekend as die Derde Engels-Nederlandse Oorlog). Engeland het toe in 1674 kragtens die Vrede van Westminster uit die oorlog getree.

Bondgenote het intussen by Nederland aangesluit, naamlik die Keurvors van Brandenburg, die Keiser van die Heilige Romeinse Ryk en Karel II van Spanje. Frankryk se Lodewyk XIV moes ondanks die suksesvolle beleëring van Maastricht in 1673 sy planne om die Nederlanders te verslaan, laat vaar en terugkeer na 'n oorlog aan die Franse grense. Teen 1678 het hy daarin geslaag om sy opponente se koalisie op te breek en het hy aansienlike grondgebied gewen in die bepalings van die Verdrag van Nijmegen. Frankryk het naamlik die Franche-Comté en verskeie gebiede in die Suidelike Nederlande van Spanje bekom. Die Nederlanders het nogtans daarin geslaag om die ambisies van twee van die belangrikste koningshuise van die tyd: die Stuarts en die Bourbons, in die wiele te ry.

Die oorlog dui die begin van die nimmereindigende wedywering tussen die twee magtigste mans in Europa aan. Willem III (wat later ook die troon van Engeland sou oorwin) en Lodewyk XIV en hulle onderskeie leërs sou mekaar in die daaropvolgende jare in 'n lang reeks oorloë teëstaan.