Back أيقونة Arabic ايقونه ARZ Iconu AST İkona (din) Azerbaijani Ikuona BAT-SMG Ікона Byelorussian Абраз BE-X-OLD Икона Bulgarian খ্রিস্টধর্মে প্রতিমা Bengali/Bangla Ikona BS
| Deel van ’n reeks oor |
| Oosterse Ortodoksie |
|---|
 |
| Geskiedenis |
|
Oosters-Ortodokse Kerk Nicea I • Konstantinopel I • Efese • Chalcedon • Konstantinopel II • Konstantinopel III • Nicea II |
| Oosters-Ortodokse kerke |
|
Ekumeniese Patriargaat van Konstantinopel Grieks-Ortodokse Kerk van Alexandrië Grieks-Ortodokse Kerk van Antiogië Grieks-Ortodokse Patriargaat van Jerusalem Russies-Ortodokse Kerk Georgies-Ortodokse en Apostoliese Kerk Serwies-Ortodokse Kerk Roemeens-Ortodokse Kerk Bulgaars-Ortodokse Kerk Kerk van Siprus Kerk van Griekeland Pools-Ortodokse Kerk Ortodokse Kerk van Albanië Ortodokse Kerk van Tsjeggië en Slowakye (Ortodokse Kerk in Amerika) |
| Geloof |
| Askese • Diofisitisme • Eerste onder gelykes • Heilige liturgie • Ikonografie • Jesusgebed • Kruisteken • Miafisitisme • Monofisitisme • Monoteletisme • Nestorianisme • Raskolniki • Teose • Teotokos |
Ikone (afgelei van die Griekse εικόνα, ikóna, "beeld", "afbeelding") is gewyde kultus- of heiligebeelde in die Oostelike Kerke van die Christendom, veral in die Ortodokse Kerke van die Bisantynse Rite en kan as een van die mees karakteristieke kenmerke van dié kerke beskou word. Ikone speel daarnaas 'n sentrale rol in die Bisantynse kuns.
Ikone word ook in die kultus van die Oosters-Ortodokse Kerke, soos byvoorbeeld die Koptiese Kerk of die Armeense Apostoliese Kerk vereer, maar nie in die Assiriese Kerk nie. Koptiese ikone toon invloede van die Oud-Egiptiese kuns.
Ikone word gewoonlik op hout geskilder en het Christus, Maria met die Christuskind, heiliges of Bybelverhale as sentrale motiewe, maar hulle teologiese en spirituele betekenis strek verder as dié van 'n gewone kunswerk of 'n versiering. Ikone help die gelowige aanskouer om 'n eksistensiële verbintenis met die afgebeeldes en sodoende ook met God te bereik.
Die oorspronge van ikonografie gaan terug na die 4de eeu. Die Ortodokse ikoneskilderkuns het vanuit die Bisantynse Ryk na Suid-Italië, Armenië en Rusland uitgebrei. Die oudste ikone, wat bewaar gebly het, dateer uit die 6de eeu. Maar slegs 'n klein aantal eksemplare uit dié tydperk is - veral in afgeleë gebiede - nie tydens die Bisantynse beeldestryd in die 8ste en 9de eeu vernietig nie. Hierdie teologiese stryd is rondom die Bybelse uitsprake teen beelde van God gevoer - soos byvoorbeeld in Eksodus 20,4: "Jy mag vir jou geen gesnede beeld of enige gelykenis maak van wat bo in die hemel is... nie."
Volgens die teologie van die Oostelike Kerke word dié Bybelse gebod egter nie deur die skepping en verering van ikone oortree nie aangesien dit God self was wat Christus deur sy menswording sigbaar gemaak het. Die godsdienstige verering van ikone het daarnaas slegs betrekking tot die waarheid wat met die beeld versinnebeeld word, nie tot die beeld self nie.
Die skilder van ikone is as liturgiese handeling aan streng reëls onderworpe en volg voorbeelde wat oor die eeue heen feitlik onveranderd gebly het. Heiliges word gewoonlik in 'n eenvoudige styl en in frontale aansig uitgebeeld, meestal teen 'n goue agtergrond wat die hemelryk versinnebeeld.
In Ortodokse kerke word ikone dikwels op 'n drieledige beeldewand, die sogenaamde ikonostase, tussen die altaar en die sentrale skip van die kerk vertoon. Uit die perspektief van die aanskouer word aan die ikonostase se regterkant 'n ikoon van die opgestane Christus geplaas, terwyl 'n ikoon aan die linkerkant Maria met die Jesuskind vertoon. Te midde van hierdie twee ikone is die koninklike deur waardeur die priester in die Evangelies en in die Eucharistie binnekom en vir die gemeente die "koning van ere" bring.
