Insek

Insekte
Tydperk: 396–0 m. jaar gelede
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:
Filum:
Subfilum:
Klas:
Insecta

Sinonieme
  • Ectognatha
  • Entomida

Insekte (Insecta) is 'n klas van die geleedpotiges (Arthropoda). Die klas bevat ongeveer 950 000 spesies en is verreweg die grootste klas van alle diere: ongeveer 70% van die byna 1 miljoen ontdekte diersoorte hoort tot die insekte.

Insekte het, nes ander geleedpotiges, gesegmenteerde liggame en gelede pote (vandaar die naam "geleedpotige") en haal asem deur middel van 'n trageëstelsel. Kenmerkend van insekte is hulle ses pote en sommige insekte het ook 'n duidelike eksoskelet. Die liggaam van 'n insek is in drie verdeel: die kop, borsstuk en agterlyf, alhoewel die verdeling nie altyd duidelik is nie. By sommige insekte is die dele saamgesmelt of is van die dele gesplete. Talle insekte het vlerke, behalwe die eerste verteenwoordigers van hierdie klas, die Apterygota en heelparty ander vorms wat dit later verloor het, soos die weeluise.

Insekte ondergaan gedaantewisseling. Hulle ontwikkel uit 'n eier en gaan deur verskillende stadiums voor hulle volwassenheid bereik, waaronder 'n papiestadium. Die diere kan baie verskil in hulle stadiums, soos 'n rusper wat 'n vlinder word. Insekte is Ecdysozoa en soos alle diere wat tot hierdie groep behoort vervel hulle om te kan groei.

Insekte lewe op land en in varswater, alhoewel daar 'n paar soorte is wat ook in seewater woon. Die vakgebied wat hom besig met die bestudering van insekte heet insektekunde, oftewel entomologie.

Sommige insekte is van groot nut vir die mens en word op groot skaal gekweek, soos bye (vir hul heuning) en sywurms (vir sy). Ander bestuif plante, beheer pesinsekte en dien as voedsel vir ander diere. Daar is ook insekte wat 'n plaag beskou word, soos dié wat gewasse beskadig of siektes oordra. Insekte speel ook 'n kosbare rol in biologie: navorsing oor die vrugtevlieg het 'n onskatbare bydrae tot genetika gelewer. Daar is ook insekte wat parasiete is, soos weeluise, luise of vlooie.

Kommunikasie tussen insekte vind plaas deur middel van geurstowwe of liggaamsgedrag. Dit is veral belangrik vir insekte soos bye, termiete en miere, wat sosiaal is. Hulle bou state waar net 'n koningin eiers lê en die dogters die werkers van die nes vorm.

Die volwasse moderne insekte wissel in grootte van 0,139 mm ('n dwergperdeby, Dicopomorpha echmepterygis) tot 56,7 cm (lang stokkieduiwel, Phobaeticus chani). Die uitgestorwe Meganeura, wat 300 miljoen jaar gelede gelewe het, was die grootste insek ooit, met 'n vlerkspan van 75 cm.


Developed by StudentB