Protektoraat

’n Protektoraat is volgens die moderne internasionale reg ’n afhanklike of onontwikkelde gebied wat plaaslike outonomiteit en ’n mate van onafhanklikheid geniet terwyl dit steeds die opperheerskappy van ’n groter soewereine staat erken. Hulle verskil van kolonies in die sin dat hulle plaaslike leiers het en daar min immigrasie is van die groter staat af, en van beskermde gebiede wat volle onafhanklikheid behou maar onder die beskerming van ’n ander staat staan.

Protektorate was in die Middeleeue ’n algemene verskynsel toe ook feodalisme baie as bestuursvorm voorgekom het. Hulle het deel uitgemaak van die leenstelsel, waar graafskappe en hertogdomme onder beskerming van konings was. Met die groeiende staatsbewussyn van lande soos Frankryk is hierdie feodale opvatting en versnippering verder uitgebrei tot ’n sterker mag van die sentrale gesag, ten koste van die bevoegdhede van die protektorate.

In beginsel kan ’n staat self ’n sterker staat se beskerming vra as dit byvoorbeeld deur magte van buite bedreig word, maar daar is nie in die praktyk baie voorbeelde daarvan nie. ’n Moontlike voorbeeld kan Slowakye wees, wat Duitsland in 1939 as sy beskermheer aangeneem het weens aanvalle deur Hongarye en Pole, al kan die vrywilligheid daarvan betwyfel word. Nog ’n voorbeeld is Egipte, wat van 1882, ná die oproer van Ahmed Urabi, tot 1922 onder protektoraat van die Verenigde Koninkryk gestaan het.

Teenswoordig kan Monaco steeds beskou word as ’n protektoraat onder opperheerskappy van Frankryk.