Speyer

Speyer
Kaart	Wapen
	Vlag
Land	Duitsland
Deelstaat	Rynland-Palts
Koördinate	49°19′N 8°26′O / 49.317°N 8.433°O / 49.317; 8.433
Stigting	150 n.C. (Noviomagus)
Stadstatus	1230
Oppervlakte:
- Totaal	42,58 vk km
Hoogte bo seevlak	103 m
Bevolking:
- Totaal (31 Desember 2010)	49 857
- Bevolkingsdigtheid	1 171/vk km
Tydsone	UTC +1 (MET)
- Somertyd	UTC +2 (MEST)
Burgemeester	Hansjörg Eger (CDU)
Amptelike webwerf	speyer.de

Speyer is 'n kultureel en histories belangrike stad aan die Bo-Ryn. Dit is een van die oudste nedersettings in Duitsland wat deur die Romeine omstreeks 150 n.C. as hoofstad van die Nemeters-stam onder die naam Noviomagus of Civitas Nemetum gestig is. As Spira was die stad omstreeks 600 die sentrum van die gewes Speyergau.

In die Middeleeue was Speyer as Vrye Ryksstad een van die beduidendste nedersettings in die Heilige Romeinse Ryk. Tussen 1816 en 1945 het dit as administratiewe setel van die Beierse administrasie van die Palts gefungeer en is tans 'n selfregerende stad in die deelstaat Rynland-Palts met 'n bevolking van sowat 50 000.

Speyer staan veral bekend vir sy Keiser- en Maria-domkerk, die grootste bewaarde Romaanse kerkgebou ter wêreld wat in 1981 deur Unesco tot wêrelderfenis verklaar is. Speyer se domkerk is saam met die domkerke in Mainz en Worms een van die drie Romaanse keiserdomkerke.

Speyer was een van die Asjkenasiese Jode se hoofsentra in die Middeleeuse Heilige Romeinse Ryk. In 2021 is die drie SchUM-stede Mainz, Speyer en Worms (afgelei van die hoofletters van die Hebreeuse name van die drie stede Sjin (Sj, ש) vir Sjpira (שפירא, Speyer), Waw (U ו) vir Warmaisa (Worms) en Mem (M מ) vir Magenza (Mainz) deur Unesco as wêrelderfenisgebiede gelys.^[1]

1. ↑ (en) "ShUM Sites of Speyer, Worms and Mainz". Unesco. Besoek op 29 Julie 2021.