Transaktinied

Die transaktiniede of superswaar elemente is die chemiese elemente met atoomgetalle van 104 tot 120. Hul atoomgetalle is net groter as dié van die aktiniede, waarvan die swaarste lid lawrensium (atoomgetal 103) is.

Die chemikus en Nobelpryswenner Glenn T. Seaborg het eerste die idee van die aktiniede voorgestel en dit het gelei tot die aanvaarding van die aktiniedreeks. Hy het ook die transaktiniedreeks voorgestel vir elemente van 104 tot 120, asook die superaktiniedreeks, min of meer van element 121 tot 155. Die transaktinied seaborgium is na hom genoem.^[1][2]

Per definisie is die transaktiniede ook transurane – met ’n atoomgetal groter as dié van uraan (92).

Die transaktiniede het almal in hul basiese toestand elektrone in die 6d-subskil. Buiten rutherfordium en dubnium het selfs die langsdurende isotope van transaktiniede ’n uiters kort halfleeftyd van sekondes of minder.

Transaktiniede is radioaktief en word net sinteties in laboratoriums geskep. Hulle is almal genoem na chemici, fisici of belangrike plekke wat betrokke was by die vervaardiging van die spesifieke element.

1. ↑ IUPAC Provisional Recommendations for the Nomenclature of Inorganic Chemistry (2004) (aanlyn weergawe van ’n bygewerkte weergawe van die Red Book IR 3-6) Geargiveer 27 Oktober 2006 op Wayback Machine
2. ↑ Morss, Lester R.; Edelstein, Norman M.; Fuger, Jean, reds. (2006). The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements (3de uitg.). Dordrecht, Nederland: Springer. ISBN 978-1-4020-3555-5.