Dä Artikel befasst sich mit em Adelsgschlecht, für witeri Bedütige lueg Habsburg (Begriffsklärung). |
Dialäkt: Wallisertitsch |
D Habsburger sin e wichtigs öiropäisches Adelsgschlächt, wo sini Wurzle im alemannische Sprochruum hät.
D Familie Habsburg isch jahrhundertelang s villicht iiflussriichschti Adelshuus uf dr damals bekannte Wält gsi und hätt vo 1438 bis 1740 durchgängig d Kaiser oder d König vom Heilige Römische Riich gstellt. Di ursprünglichi Huusmacht vo de Habsburger isch in de Schwiiz, im Elsass un in Bade glege; iiri Stammburg, wo Haschbrg heisst, lit bim Dorf Habsburg bi Brugg im Aargau; dr Name vo dr Burg wird als Habichts-Burg erklärt.[1].
Wo d Wahl vom Graf Rudolf vo Habsburg zum römisch-dütsche König gsi isch und wo iim Siis Ufgebott d Schlacht bi Dürnkrut gwunne hät, hän d Habsburger d Herrschaft über s Herzogtum Öschtriich überno; d Herrschaft über säl Gebiet (spöter als Erzherzogtum, denn als ”KuK-Monarchii Öschterriich-Ungarn“) hän si ununterbroche vo 1278 bis 1918 innegha. E witters Bsitztum vo de Habsburger isch Spanie mit Portugal gsi, zäme mit de ganze Kolonie in Übersee, wo si im 16. un 17. Johrhundert bherrscht hän.