Stimmung (Musik)

Unter Stimmig voschtòt mò i dè Musig d Feschtlegig vo dè Donhöchi (Frequänz) vo Schallquällè, bsunders vo Musiginschtrumänt. I dè Braxis langèt dõdèzuè meischtens (öppè bi mengè Blõsinschtrumänt) d Feschtlegig vo dè absolutè Tonhöchi durch Abglych mit èrè vorgäènè Frequänz (z. B. èm Kammerdon a¹ = 440 Hz). Vor allem bi Sitè- un Taschtèinschtrumänt müèn ußerdèmm d Frequänzvohältniss vo dè Sitè odder dè einzelnè Döön unterènand ygschtellt wörrè.

Diè meischtè Striichinschtrumänt, öppè d Giigè, chönnèd innerhalb von èm wittè Berych grundsätzlich jeddi belièbigi Tonhöchi broduzyrè, bsunders z. B. bim Intervall subber spillè. (È subberi Stimmig beruèt uff èm Donmatriaal vo dè Obberdonreiè). Dègegè wörrèd bi Taschtèinschtrumänt zwölf Halbdöön pro Oktavè im Allgemeinè fescht ygschtimmt. È subberi Stimmig in allnè Donartè mit nu zwölf Donschtufè git s nit; sèllèwäg müèn Kompromiss ygangè wörrè (luèg Temperyrti Stimmig, Wooltemperyrti Stimmig, Subberi Stimmig bi Taschteinschtrumänt).

Èn Huufè Blõsinschtrumänt chönnèd nit alli bruuchbarè Donschtufè (übblicherwyys zwölf) innerhalb vo dè Oktavè glychmäßig lycht un subber broduzyrè, sondern hèn bevorzugti diatonischi Donleitèrè. Au sèll wörd meischtens eifach als d „Stimmig“ vum Inschtrumènt bezeichnèt, bi Blèchblõsinschtrumènt mèngmòl au gnauer als Grundschtimmig. Unabhängig dèvu isch dè obbè gnènnte Abglych vo dè absolutè Donhöchi uff èn Stimmdon, z. B. dè Kammerdon, für s Zämmèschpyl mit andrè Inschtrumänt ußerdèmm notwèndig.