Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Si creye que aprecisa d'aduya, por favor consulte con un profesional d'a salut.
Simbolo internacional que representa a luita contra a SIDA, y a solidaridat con as victimas y portadors de VIH.
A Sindrome d'immunodeficiencia adquiesta, mes conoixita per o suyo acronimo SIDA, AIDS en anglés, ye o nombre que se le da a un conchunto de sintomas (sindrome) que siguen a la destrución de linfocitos T CD4+, celulas d'o sistema immunitario por un retrovirus. En l'Hombre, o virus responsable d'ista sindrome ye o virus d'immunodeficiencia humana (VIH). Encara que ye común decir que a SIDA ye una malotía, o mas propio ye charrar d'una sindrome. A SIDA ye o zaguer paso d'a infección por iste virus, y remata por a muerte de l'organismo por as clamatas malotías oportunistas.
As tres trazas de transmisión conoixitas son:
por vía sexual, que ye a prencipal y a millor protección ye o preservativo.
por vía sanguinia, que afecta especialment a os usuarios de drogas inchectables, os hemofilicos, os transfundidos y os profesionals d'a salut.
de mai a fillo, que puede escaicer in utero en as zagueras semanas d'a emprenyadura, a l'inte d'o libramiento y en a tetadura.
Actualment no existe garra vacuna que pueda amortar o virus y os tractamientos antivirals disponibles, encara que efectivas, no permiten a cura. Sólo fan que enlentir a proliferación d'o VIH en l'organismo, prolargando l'aparición d'a SIDA. Istos tractamientos han achiquito a mortalidat y a morbilidat d'a infección por VIH, habendo feito d'ista infección cuasi una malotía cronica, encara que tamién han surtito bels problemas ligatos con o tractamiento.
Manimenos, ista situación previlechiata d'acceso a os tractamientos nomás se preduz en os países desembolicatos que pueden pagar istos tractamientos. En os países en vías de desembolique, mas d'o 95% d'os afectaus no pueden acceder a garra tractamiento efectivo. Por ixo a ONU ha feito d'a luita contra a SIDA una d'as suyas prioridaz.
