Imperiu romanu d'Occidente

	estáu desapaecíu
Alministración
Capital	Mediolanum (de 395 a 402); Ravenna (en) (de 402 a 476)
Forma de gobiernu	Autocracia ; monarquía
Llingües oficiales	llatín
Relixón oficial	cristianismu
Xeografía
Coordenaes	41°53′35″N 12°28′58″E / 41.8931°N 12.4828°E
Superficie	2534957 km²
Llendaba con	Imperiu Bizantín
Demografía
Economía
Moneda	moneda en la Antigua Roma (es)

N'historiografía nómase Imperiu romanu d'Occidente al imperiu formáu poles provincies occidentales del Imperiu romanu nes dómines nes que foron alministraes por una corte imperial separtada e independiente, igual en rangu (o namái subordinadamente nominalmente) a la corte qu'alministraba la metá oriental. Los dos términos Imperiu romanu d'Occidente ya Imperiu romanu d'Oriente (o Imperiu bizantín) son términos modernos que describen entidaes polítiques independientes de facto. Sicasí, en dengún momentu los contemporáneos consideraron que l'imperiu fora dividíu en dos, sinón que lu consideraben un estáu únicu gobernáu por dos cortes por conveniencia alministrativa. La idea de que l'imperiu yera imposible de gobernar por un emperador únicu entamó a tomar cuerpu en tiempos de Dioclecianu, tres de comprobar los desastrosos efeutos de les guerres civiles y la desintegración política que traxera la crisis del sieglu III, y foi fecha llei cola introducción de la Tetrarquía nel añu 285. La corte imperial occidental foi periodicamente abolida y reinstaurada nos dos sieglos siguientes hasta que l'emperador Zeno, en 480, aboliola definitivamente nún momentu nel que yá había un control perescasu por parte de Roma del territoriu que alministraba llegalmente.

L'imperiu romanu occidental esistió de forma intermitente en dellos periodos ente los sieglos III y V, tres de la Tetrarquía de Dioclecianu y les reunificaciones de la dómina de Constantín el Grande y Xulianu l'Apóstata. Teodosiu I dividió l'imperiu, pa cuando morriera, ente los sos fíos. 85 años dempués Zeno, emperador del Imperiu romanu d'Oriente, reconoció la realidá del escasu control de Roma sobro'l territoriu de la Península Itálica tres de la deposición de Rómulu Augustulu y la posterior muerte de Xuliu Nepote, y proclamose a sigo mesmu emperador únicu del Imperiu romanu.

L'ascensu d'Odoacru al gobiernu del territoriu italianu, en 476, foi popularizáu pol historiador del sieglu XVIII Edward Gibbon, como l'eventu que marcó la cayida del imperiu romanu occidental, y úsase delles veces como fitu cronolóxicu que marca'l pasu de l'Antigüedá a la Edá Media. El poder imperial romanu foi impuestu en gran parte del territoriu del antiguu imperiu romanu occidental polos exércitos bizantinos nel sieglu VI, pero les revueltes que se producieron nel propiu territoriu del imperiu oriental fizo a esti estáu concentrase nos problemes de so y dir retirándose de les tierres que foran gobernaes dende Roma nos sieglos anteriores. Nel añu 800 Carlomagnu foi proclamáu emperador pol papa nún intentu de revivir l'imperiu romanu occidental, nuna llinia política que foi continuada nos sieglos vinientes pol Sacru Imperiu Romanu Xermánicu, que revivió'l títulu imperial pero nun foi, en dengún casu, una continuación de les tradiciones o instituciones romanes.