Back Jaguar Afrikaans የዱር ድመት Amharic Panthera onca AN Wīnlendisc panðer ANG يغور Arabic يغور ARZ Tukrunol (Panthera onca) AVK Jach'a titi Aymara Yaquar Azerbaijani جگوار (حئیوان) AZB

Panthera onca

Panthera onca
xaguar
Estáu de caltenimientu
Cuasi amenazáu (NT)
Cuasi amenazáu (IUCN 3.1)[1]
Clasificación científica
Reinu: Animalia
Filu: Chordata
Clas: Mammalia
Orde: Carnivora
Suborde: Feliformia
Familia: Felidae
Subfamilia: Pantherinae
Xéneru: Panthera
Especie: Panthera onca
(Linnaeus, 1758)
Distribución
Distribución de Panthera onca. En rosa les zones onde s'escastó, en colloráu les zones onde perdura.[2]
Distribución de Panthera onca. En rosa les zones onde s'escastó, en colloráu les zones onde perdura.[2]
Subespecies
Consultes
[editar datos en Wikidata]
Alvertencia de vista previa: Páxina qu'usa Plantía:Ficha de taxón con un parámetru desconocíu "image"

El xaguar[3] (Panthera onca) ye un carnívoru félidu de la subfamilia de los Panterinos y xéneru Panthera. Ye la única de los cuatro especies actuales d'esti xéneru que s'atopa n'América. Tamién ye'l mayor félidu d'América y el terceru del mundu, dempués del tigre (Panthera tigris) y el lleón (Panthera leo). La so distribución actual estender dende l'estremu sur d'Estaos Xuníos siguiendo per gran parte d'América Central y Suramérica hasta'l norte y nordés d'Arxentina. Quitando delles poblaciones n'Arizona (suroeste de Tucson), esta especie yá foi práuticamente extirpada nos Estaos Xuníos dende principios de la década de 1900.[N 1]

Atópase emparentáu y aseméyase enforma n'apariencia física al lleopardu (Panthera pardus), pero xeneralmente ye de mayor tamañu, cuenta con una constitución más robusta y el so comportamientu y hábitat son más acordes a los del tigre (Panthera tigris). Magar prefier les selves trupes y húmedes, puede afaese a una gran variedá de terrenes montiegos o abiertos. Ta estrechamente acomuñáu a la presencia d'agua y destaca, xunto col tigre, por ser un félidu al que-y gusta nadar.

Ye fundamentalmente solitariu. Caza tendiendo emboscaes, siendo comenenciosa a la d'escoyer les preses. Ye una especie clave pa la estabilización de los ecosistemes nos qu'habita; al ser un superpredador, regula les poblaciones de les especies que prinda. Los exemplares adultos tienen una mordedura escepcionalmente potente, inclusive en comparanza con otros grandes félidos,[6] lo que-yos dexa furar los cascos de reptiles acorazaos como les tortúes y utilizar un métodu pocu habitual pa matar: ataca direutamente la cabeza de la presa ente les oreyes pa solmenar un mordigañu letal que traviesa'l craniu colos sos caniles algamando al celebru.[7][8]

Panthera onca ta calificáu na Llista Colorada de la UICN como «especie casi amenazada» y el so númberu ta en cayente.[1] Ente los factores que lu amenacien inclúyense la perda y la fragmentación del so hábitat. A pesar de que'l comerciu internacional d'exemplares d'esta especie o los sos partes ta prohibíu,[9] esti félidu muerre con frecuencia a mano de los humanos, especialmente en conflictos con ganaderos. Anque amenorgada, la so distribución xeográfica sigue siendo amplia. A lo llargo de la historia, esta distribución dio-y un llugar prominente na mitoloxía de numberoses cultures indíxenes americanes, como los mayes y los azteques.

  1. ↑ 1,0 1,1 Caso, A., López-González, C., Payan, E., Eizirik, E., de Oliveira, T., Leite-Pitman, R., Kelly, M. y Valderrama, C. (2009). «Panthera onca» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2011.1. Consultáu'l 2 d'agostu de 2011.
  2. ↑ Sanderson, Y. W.; K. H. Redford, C.-L. B. Chetkiewicz, R. A. Medellin, A. R. Rabinowitz, J. G. Robinson y A. B. Taber (2002). «Planning to Save a Species: the Jaguar as a Model» (n'inglés). Conservation Biology 16 (1):  páxs. 58-72. doi:10.1046/j.1523-1739.2002.00352.x. http://www.jaguarresearchcenter.com/The_jaguar.pdf. 
  3. ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 31 xineru 2023.
  4. ↑ A. M. Franklin Quevedo (2005). Diccionariu didácticu d'ecología, 2ª, Editorial Universidá de Costa Rica, páx. 203. ISBN 9977679584.
  5. ↑ Tambutti, M.; A. Aldama, O. Sánchez, R. Medellín y J. Soberón (2001). «La determinación del riesgu d'estinción d'especies monteses en Méxicu». Gaceta Ecolóxica (Institutu Nacional d'Ecoloxía) (61):  páxs. 11-21. ISSN 1405-2849. http://www.redalyc.org/pdf/539/53906101.pdf. 
  6. ↑ Stephen Wroe, Colin McHenry y Jeffrey Thomason (2006). «Bite club: comparative bite force in big biting mammals and the prediction of predatory behavior in fossil taxa» (n'inglés). Proceedings of the Royal Society B (Royal Society) 272 (1563):  páxs. 619-625. doi:10.1098/rspb.2004.2986. Archivado del original el 2005-07-03. https://web.archive.org/web/20050703130933/http://www.bio.usyd.edu.au/staff/research/swroe/Wroeetal2005Biteclub.pdf. Consultáu'l 2018-02-24. 
  7. ↑ Paul Hamdig. «El Jaguar y el Puma Simpátricos». Ecology Online Sweden en www.ecologia.info. Consultáu'l 27 de payares de 2009.
  8. ↑ De la Rosa, Carlos Leonardo; Claudia C. Nocke (2000). A guide to the carnivores of Central America: natural history, ecology, and conservation (n'inglés). The University of Texas Press. ISBN 978-0292716049.
  9. ↑ «Apendices I, II y III a valir a partir del 22 de mayu de 2009» (inglés). Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Flora and Fauna (CITES). Consultáu'l 30 de payares de 2009.


Error de cita: Esisten etiquetes <ref> pa un grupu llamáu "N", pero nun s'alcontró la etiqueta <references group="N"/> correspondiente

Developed by StudentB