Mga tataramon na Austronesyo

Austronesyo
Heograpikong Distribusyon	Kadagatan na Sur-Subangan na Asya, Oseanya, Madagaskar, Taiwan, Sri Lanka, Lanka archipelago
Pag-uuring panlinguwistiko	saro sa mga pangenot na pamilya nin mga tataramon sa kinàban
Protong Tataramon	Proto-Austronesyo
Mga subdibisyon	Rukai (Pormosano) Tsou (Pormosano) Puyuma (Pormosano) Nukleyar Austronesyo      An iba pang mga tataramon na Pormosano      (higit pang mga pangenot na tangkay)       Malayo-polinesyo
ISO 639-2 / 5	map
Glottolog	aust1307[1]
Distribusyon kan mga tataramon na Austronesyo

An mga Tataramon na Austronesyo o (Tataramon na Espanyol: lenguas austronesias; Ingles: Austronesian languages) saro sa pamilya nin tataramon na talingkas na nakawarak sa mga kaiislahan nin Sur-subangan na Asya asin sa Pasipiko, na igwang diit na kaayon na ginagamit sa mismong kontinente kan Asya. Ini pigtataram kan 386 milyon na katawo (4.9%), na naglaag saiya bilan pan-apat na pinakadakulang pamilya nin tataramon sa kada parataram, minasunod ini sa mga tataramon na Indo-Europeo (46.3%), mga tataramon na Sino-Tibetan (20.4%), asin sa mga tataramon na Niger-Congo (6.9%). Mayoriyad sa mga tataramon na Austronesyo, igwa nin pinakahalangkaw na numero nin mga parataram , iyo an minasunod: Malay (Indones asin Malayo), Habanes, asin Filipino (Tagalog). Igwa an pamilya nin Austronesyo nin 1,257 na mga tataramon, kun saen ini an panduwa sa dakol kan anumang pamilya nin tataramon.^[2]

Arog kan mga kag-aki nin tataramon na Indo-Europeo, Apro-Asyatiko, asin Uraliko bilang saro sa mga tanging establisadong mga sinaenot na pamilya nin tataramon. Gikan an pangaran na Austronesyo sa Latinong auster na boot sabihon (Duros na hale sa sur o habagatan), asin kan Griyegong nêsos na boot sabihon (isla). Pinangaranan an naturang pamilya bilang sa pangmadlang mga tataramon na Austronesyo na piggagamit sa mga kaiislahan: alagad igwang mga tataramon na arog kan Malay asin mga tataramon na Tsamiko, na katutubo sa mismong kontinente nin Asya. Kadaklan sa mga tataramon na Austronesyo, kadiit an katutubong parataram, alagad piggagamit an mga pangenot nin tataramon na Austronesyo kan milyun-milyong katawo. Si Otto Dempwolff, sarong Alemang iskolar, iyo an enot na parasaliksik na malayong nasasaliksik an Austronesyo ayon sa tradisyonal na paagi nin pagkukumparar.

Manlaenlaen an pinaghalian kan mga tataramon an naiiba, alagad an Austronesyo asin an Niger-Congo an duwang pinakadakulang pamilya nin tataramon sa enterong kinàban sa bilang nin mga tataramon na laog kan mga ini, lambang saro igwang haros saro't-ikalima (1/5) sa enterong tataramon na binibilang sa kinàban. Saro sa mga pinakahalawig an heograpikong pagkakawarak kan mga dagâ kan mga tataramon, na nagpupuon sa Madagaskar hangan sa Isla nin Pagkabuhay-liwat. An hangganan nin heograpiko kan pamilya nin Austronesyo iyo an mga tataramon na Hawayano, Rapanui asin Malgatse (piggagamit sa nacion na Madagaskar.

Segun ki Robert Blust (1999), Igwang kadakol na panginot na tangkay an pamilya nin Austronesyo , apwera sa saro na madudugangan lang sa Taywan. Ipinangkat an mga tataramon na Pormosano kan Taiwan bilang kasindakol kan siyam na nagka-erinot na subgrupo kan Austronesyo. Nabibilang an gabos kan tataramon na Austronesyo na piggagamit sa luwas kan Taiwan (kaiba an Tataramon na Yami) sa tangkay kan Malayo-Polinesyo, na minsan pig-apod man ining Ekstrapormosano.

Kadakol sa mga tataramon na Austronesyo an kulang sa halabang kasaysayan nin nakasurat na atestasyon (patotoo kan pag-iral). An pinakasuanoy na inskripsyon sa tataramon na Tsam, an Inskripsyong Đông Yên Châu, na pigtatayang nagibo kadtong ika-6 na siglo sa pinakapurit kaini, na iyo man an nagpatotoo kan sarong tataramon na Austronesyo.

1. ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Austronesian". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. 
2. ↑ Blust, Robert (2016). History of the Austronesian Languages. University of Hawaii at Manoa.