Purusha

An Purusha (Sanskrito: पुरुष, puruṣa) sarong komplikadong konsepto na an kahulogan nag-evolve sa mga panahon nin Veda asin Upanishad. Depende sa gikanan asin makasaysayan na mga panahon, iyan nangangahulogan nin kosmikong linalang o pagkaisi sa sadiri, asin unibersal na prinsipyo.^[1][2][3]

Kan inot na mga taon kan Vedas, an Purusha sarong kosmikong persona na an iniatang kan mga diyos na iyo an naglalang kan gabos na buhay.^[4] Saro ini sa dakul na osipon dapit sa paglalang na pinag-ulayan sa Vedas. Sa Upanishad, an konseptong Purusha minapanungod sa ideyang abstract kan Sadiri, Espiritu asin an Unibersal na Prinsipyo na daeng sagkod, dai malalaglag, mayong porma, asin gabos pervasive.^[4]

Sa pilosopiyang Samkhya, an Purusha iyo an darakulan na dai naghihirong kosmikong prinsipyo, dalisay na agimadmad, dai nakasugpon asin mayong kinaaraman sa ano man na bagay, na "bakong inaktibo, dai nagliliwat, daing sagkod, asin dalisay." An Purusha kasaro ni Prakṛti (matter) na nagtaong dalan sa buhay.

Sa Shaivismo kan Kashmir, an Purusha natatahuban nin limang sheaths nin panahon (Kāla), kamawotan (Raga), restriksyon (Niyati), kaaraman (Vidya) asin kabtang nin panahon (Kalā); Ini an unibersal na Sadiri (Paramatman) sa irarom nin mga limitasyon arog kan dakol na indibidwal na mga sadiri (Jīvātman).

1. ↑ Purusha Encyclopædia Britannica (2013)
2. ↑ Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na amalinar
3. ↑ Karl Potter, Presuppositions of India’s Philosophies, Motilal Banarsidass, ISBN 81-208-0779-0, pp 105-109
4. ↑ ^{4.0 4.1} Klaus K. Klostermair (2007), A survey of Hinduism, 3rd Edition, State University of New York Press, ISBN 978-0-7914-7081-7, pp 87