Radyo (elemento)

An radium, radyum, o radyo (Ingles: radium) iyo sarong elementong kimikal na igwang atomikong bilang na 88 asin simbolo na Ra sa talaang peryodiko. Nadiskobre ini ninda Marie Curie asin Pierre Curie na yaon sa porman nin klorido kan radyum (radium chloride) kaidtong 1898. Saro ining harus puro na puting alkalinang metal na pangdaga, sagkod kun maipresenta sa oksiheno iyo marikas na nagigin kulay itom. An gabos nin mga isotopo kan radyum iyo radyoaktibo, asin luminoso ini na igwang kulay na mapusyaw na asul nin huli ta sa pagigin radyoaktibo.

Piggagamit ini sa pirang mga bagay-bagay, arug kan mga orasang "nagliliwanag" o luminoso kapag madiklom, na sa ngunyan iyo ipinagbabawal na huli sa minatao an mga ini nin pagkalason sa radyasyon. An pagbabawal iyo gikan sa sarong pagsasampa nin kaso sa korte nin batas kan limang mga babaying binansagan sa Ingles bilang radium girls ("mga babae kan radyum"), na mga babaying nagsakit o nadanyaran huli sa kadakul na mga kahelangan ta sa haloy na pagkakabalad sa elementong radyum. Sa luwas kaini, an radyum iyo pupuwedeng gamiton sa pagbulong nin kanser.