Back Swartkolk Afrikaans Schwarzes Loch ALS Forato negro AN कृष्ण विवर ANP ثقب أسود Arabic محفر كحل ARY ثقب أسود ARZ কৃষ্ণগহ্বৰ Assamese Furacu negru AST Qara dəlik Azerbaijani

Toull du

Skeudenn ijinet eus un toull du steredenn, un nebeud degadoù kilometradoù diouzh an den a gemer ar skeudenn. Gwelout a reer e furm e-kreiz bolz an oabl, dirak Koumoulenn vras Magellan. Skeudenn houmañ a seblant dizoublet e stumm div waregenn, abalamour d'an efed ferenn c'hravitadurel kreñv. Hent Sant-Jakez a weler e nec'h ar skeudenn zo gweet mat ivez, kement ma'z eo diaes anavezout lod eus ar steredegoù, evel Kroaz ar Su da skouer (e-kichen ar steredenn orañjez skedus, Gacrux, en nec'h a-gleiz war ar skeudenn). N'haller ket anavezout he stumm e kroaz ken arouezius. Hogozik a-dreñv-rik d'an toull du ez eus ur steredenn n'eo ket gwall skedus (HD 49359). Gwelout a reer anezhi dindan stumm ur skeudenn zoubl zo kresket kalz e skedusted hewel, eus ur faktor war-dro 4 500. Emañ an div skeudenn eus ar steredenn-se, evel div skeudenn ar Goumoulennad vras war un takad kelc'hiek a c'hronn an toull du hag a vez anvet Gwalenn Einstein.

En astrofizik, un toull du zo un draez zo bras he zolz ha ken kreñv he fark gravitadur ma vir ouzh kement seurt danvez pe skin da dec'hout dioutañ. An hevelep traezoù ne skignont ket gouloù eta hag abalamour da se ez int du. Setu eus pelec'h e teu o anv. Deskrivet eo bet an toulloù du e damkaniezh ar relativelezh hollek. N'haller ket evezhiañ anezhe war-eeun, met meur a zoare evezhiañ dieeun e hirderioù gwagennoù disheñvel zo bet lakaet war-sav hag a-drugarez dezhe e c'haller studiañ an anadennoù a zegasont en o endro. Tommet e vez an danvez zo sunet gant un toull du pergen betek gwrezverkoù bras-kenañ kent bezañ lonket hag abalamour da se e skign kalz skinoù X. Memes ma ne vez ket skignet skinoù gant an toulloù du dreze o-unan, e c'haller dizoloiñ anezhe eta dre berzh o levezon war o endro. Bezañs an toulloù du zo asur evit hogos holl gumuniezh ar skiantourien a bled gant an dachenn-se (Astrofizikourien ha Fizikourien damkanourien).

Developed by StudentB