Adaptivna radijacija

Dio serije o
Evoluciji
Dijagram divergencije modernih taksonomskih grupa iz zajedničkog pretka
Ključne teme Uvod u evoluciju Zajednički predak Dokazi evolucije
Procesi i ishodi Populacijska genetika Varijacija Raznolikost Mutacija Selekcija Adaptacija Polimorfizam Genetički drift Genski tok Specijacija Adaptivna radijacija Kooperacija Koevolucija Divergentna evolucija Konvergentna evolucija Paralelna evolucija Izumiranje
Prirodna historija Porijeklo života Historija života Hronologija života Evolucija čovjeka Filogenetsko stablo Biološka raznolikost Biogeografija Taksonomija Evolucija taksonomije Kladistika Tranzicija fosila Masovna izumiranja
Historija teorije evolucije Pregled Renesansa Prije Darwina Darwin Porijeklo vrsta Prije sinteze Moderna sinteza Molekulska evolucija Evo-devo Trenutna istraživanja Historija paleontologije (hronologija)
Polja po oblastima Primjene evolucije Biosocijalna kriminologija Ekološka genetika Evolucijska estetika Evolucijska antropologija Evolucijsko računarstvo Evolucijska ekologija Evolucijska ekonomija Evolucijska epistemologija Evolucijska etika Evolucijska teorija igara Evolucijska lingvistika Evolucijska medicina Evolucijska neuronauka Evolucijska fiziologija Evolucijska psihologija Eksperimentalna evolucija Filogenetika Paleovirologija Selektivno križanje Biosistematika Univerzalni darvinizam
Socijalne implikacije Evolucija kao činjenica i teorija Socijalni efekt Kontroverza kreacije-evolucije Prigovori evoluciji Nivo podrške
Kategorija:Evolucijska biologija
p r u

Adaptacijska radijacija ili adaptivna radijacija – u evolucijskoj biologiji – je proces u kojem organizmi diversificiraju brzo u mnoštvo novih oblika, naročito kada se promjene uvjeti okruženja ili postanu dostupni novi resurs, što stvara nove izazove, tj. kada postoje ili se otvaraju nove ekološke niše ili adaptivne zone. Počevši s nedavnog zajedničkog pretka, ovaj proces rezultira u specijaciju i fenotipske adaptacije niza vrsta, koje se ispoljavaju u različitim morfološkim i fiziološkim osobinama putem kojih mogu da iskoriste niz divergentnih okruženja.^{[1] [2][3][4][5]}

Adaptivna radijacija je karakterističan primjer kladogeneze pa se može grafički prikazati na slici kao "grm" ili kladus, koegzistirajućih vrsta (na stablu života ). Karipski gušteri su posebno zanimljiv primjer adaptivne radijacije. Na Havajima su proučeni vrlo izolovani i brojni primjeri adaptivne radijacije. Izuzetan primjer adaptivne radijacije su ptičje vrste havajskih mednnica. Putem prirodne selekcije, ove ptice su se relativno brzo prilagodile i konvergentno evoluirale u različitim sredinama Havajskih otoka.

Zbog dramatičnih efekata na bioraznolikost populacija, sprovedena su mnogo istraživanja adaptivne radijacije. Međutim, potrebno je više studija, posebno zbog toga da bi u potpunosti razumili efekti mnogih faktora koji utiču na adaptivnu radijaciju. Empirijski i teorijski pristupi su od pomoći, iako svaki od njih ima svoje nedostatke. Kako bi se pribavio što veći skup odgovarajućih podataka, moraju biti integrirani empirijski i teorijski pristupi.

1. ^ Hadžiselimović R. (1986): Uvod u teoriju antropogeneze. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-9344-2-6.
2. ^ Dobzhansky T. (1970): Genetics of the evolutionary process. Columbia, New York, ISBN 0-231-02837-7.
3. ^ Mayr E. (1970): Populatiomns, species, and evolution – An abridgment of Animal species and evolution. The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge, Massachussets and London, England, ISBN 0-674-69013-3.
4. ^ Mayr E. (2000): The growth of biological thought – Diversity, evolution, and inheritance, 11th printing, first: Copyright © 1982. The Belknap Press of Harvard University Press Cambridge (Mass.), Londo (England) , ISBN 0-674-36445-7 ; ISBN 0-674-36446-5.
5. ^ Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. (1996): Biologija 1, Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-10-686-8.