Back Britse Ryk Afrikaans Britisches Weltreich ALS የብሪታንያ መንግሥት Amharic Imperio Britanico AN Bryttisce Rīce ANG الإمبراطورية البريطانية Arabic Imperiu británicu AST Британиялъул империя AV Britaniya imperiyası Azerbaijani بریتانیا ایمپیراتورلوغو AZB
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
.svg)
Britanska imperija, ili Britansko carstvo je izraz koji označava bivšu zajednicu dominiona, kolonija, protektorata, mandata i drugih zavisnih područja kojima je upravljalo Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Sjeverne Irske. Britansko Carstvo datira iz 16. i 17. vijeka, kada Engleska stvara prve kolonije. Britanija je, za vrijeme Britanskog carstva, bila najveća država u historiji i najveća svjetska sila. Do 1922., Britansko carstvo brojalo je oko 458 miliona stanovnika, što je bila jedna četvrtina svjetske populacije,[1] a pokrivalo je preko 33.000.000km2: približno četvrtinu Zemaljske kugle.[2] Kao posljedica toga, engleski jezik i britanska kultura proširili su se širom svijeta. Na vrhuncu moći, za Britansko Carstvo se moglo reći da je "carstvo u kojemu Sunce nikada ne zalazi".
U vrijeme velikih geografskih otkrića, Portugal i Španija bili su prvaci u otkrivanju novih zemalja i kolonizaciji. Pojavila se zavist moćnih evropskih država, Engleske, Francuske i Holandije, pa i oni započinju kolonijalnu ekspanziju i otvaraju nove trgovačke puteve u Americi i Aziji.[3] Uzastopni kolonijalni ratovi s Francuskom i Holandijom učinili su Englesku (Britansko carstvo nakon Zakona o Uniji iz 1707. sa Škotskom) dominantnom kolonijalnom silom na prostoru Sjeverne Amerike i Indije. Međutim, gubitak 13 američkih kolonija nakon Američkog rata za nezavisnost zadali su težak udarac Britanskom carstvu, odvajajući je od ostatka kolonija. Usprkos zadanom udarcu, Britanska imperija se širi na tlo Afrike, Azije i na Tihi okean. Nakon pobjedonosnog rata s Francuskom 1815., Britanija je uživala držeći svjetsku moć i siguran vodeći položaj. Veći stepen autonomije u Britanskom Carstvu uživale su bjelačke kolonije.
Uspon Njemačke i SAD-a poljuljao je vodeću ulogu Britanskog carstva u svijetu. Vojne i ekonomske tenzije između Njemačke i Britanije jedan su od glavnih uzroka Prvog svjetskog rata, nakon kojeg će Britanija ponovno preuzeti kormilo Evrope. Međutim rat je uzrokovao veliki financijski gubitak i uzdrmao britansku industriju. Drugi svjetski rat također je bio loš za britansku ekonomiju i prestiž. Kolonije na Istoku okupiraju Japanci, i pored pobjede, Britanija je ponovno imala ekonomski problem. Dvije godine poslije rata, Britanija je garantirala nezavisnost nekim svojim kolonijama, kao što je Indija.
Tokom 20. vijeka većina britanskih kolonija postaju nezavisne države, slijedeći globalnu dekolonijalizaciju. Dekolonizacija je dovela i do vraćanja Hong Konga Kini 1997. Nakon proglašene nezavisnosti, većina bivših britanskih kolonija postale su članicom Commonwealtha. 16 članica Commonwealtha dijeli čelo države s kraljem/kraljicom Britanije, a danas je na toj dužnosti kraljica Elizabeta II., a 14 članica je pod britanskom suverenošću.