Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Franjo Josip | |
---|---|
Vladavina | 2. decembar 1848 - 21. novembar 1916 |
Prethodnik | Ferdinand (V) |
Nasljednik | Karlo (IV) |
Supružnik | Elizabeta Bavarska |
Djeca | Sofija Fridrika Austrijska Gizela Austrijska Rudolf, krunski princ od Austrije Marija Valerija Austrijska |
Dinastija | Habsburg |
Otac | Franjo Karlo Austrijski |
Majka | Sofija Bavarska |
Rođenje | 18. august 1830 Palača Schönbrunn, Beč |
Smrt | 21. novembar 1916 Palača Schönbrunn, Beč | (86 godina)
Franjo Josip (njemački: Franz Joseph I; mađarski: Ferenc József I; češki: František Josef I; rumunski: Franț Iosif I; 18. august 1830 – 21. novembar 1916) bio je car Austrije i kralj Ugarske, Hrvatske i Bohemije. Od 1. maja 1850. do 24. augusta 1866. godine bio je predsjednik Njemačke konfederacije.
U decembru 1848. godine, car Ferdinand je abdicirao u sklopu plana Feliksa Schwarzenberga radi okončanja revolucije 1848. godine u Austriji, što je omogućilo Ferdinandovom nećaku Franji Josipu da se uzdigne na prijestolje. To se dogodilo u Moravskom gradu Olomoucu. Iako se smatrao reakcionarom, Franjo Josip je pružio otpor konstitucionalizmu. Nakon završetka Drugog rata za nezavisnost Italije 1859. godine i Trećeg rata za nezavisnost Italije 1866. godine Austrijsko carstvo je bilo prisiljeno da ustupi Lombardiju i Veneciju Kraljevini Sardiniji . Nakon Austrijskog poraza od Kraljevine Pruske u Austrijsko-pruskom ratu, Franjo Josip je potpisao mir u Pragu 23. augusta 1866. godine davajući odriješene ruke Kraljevini Pruskoj u rješavanju Njemačkog pitanja.
Franjo Josip je tokom svoje vladavine bio zabrinut zbog rasta nacionalizma. On je zaključio sporazum u Ausgleichu 1867. godine, davajući veću autonomiju Ugarskoj pretvarajući carstvo u Austro-Ugarsku kao dvojnu monarhiju pod njegovom vladavinom. Njegova vladavina u narednih 45 godina je bila veoma turbulentna, preživljavajući egzekuciju svog brata Maksimilijana 1867. godine, samoubistvo svog sina Rudolfa 1889. godine i ubistvo njegove supruge Elizabete 1898. godine.
Nakon Austrijsko-pruskog rata, Franjo Josip je preokrenuo svoju pažnju na Balkan, koji je bio žarište međunarodne napetosti zbog sukoba interesa sa Ruskim carstvom. Bosanska kriza je bila rezultat austrijske aneksije Bosne i Hercegovine 1908. godine. Atentat na prijestolonasljednika Franza Ferdinanda 28. juna 1914. godine od strane Gavrila Principa rezultirao je objavom rata Kraljevini Srbiji, koja je bila ruski saveznik. To je rezultiralo početak Prvog svjetskog rata. Franjo Josip umire 21. novembra 1916. godine nakon 68 godina vladavine. On je bio najduže-vladajući car Austrije. Njega je naslijedio njegov nećak Karlo.