Hemijska nomenklatura

Hemijska nomenklatura je zbirka imena hemijskih elemenata i spojeva sa sistemom pravila za njihovo obilježavanje. Budući da postoji ogroman broj poznatih hemijskih spojeva, ova nomenklatura čini najveći dio hemijske stručne terminologije.^[1][2][3][4]

Danas važeći sistem hemijske nomenklature počeo se oblikovati i razvijati krajem 19. stoljeća.

Glavna uloga hemijske nomenklature je ujednačavanje i nedvosmisleno imenovanje svakog hemijskog spoja, po čemu se može pouzdano razlikovati od bilo kojeg drugog spoja/elementa. Pritom je dopušteno da jedan spoj može imati i više imena. Međutim, sistemsko ime spoja sadrži podatke o stehiometrijskom sastavu, odnosno broju i vrstama atoma od kojih se sastoji. Ako je potrebno, mogu mu se pridodati i oznake o hemijskoj strukturi, tj. o rasporedu veza među atomima i o prostornoj (topografskoj i geometrijskoj) građi spoja, pri čemu se hemijska svojstva ne navode u sistemskom imenu.

Veoma su česta nesistemska, uobičajena (trivijalna) imena, koja su ustaljena i općepoznata, ali ne daju podatke o sastavu i građi spoja. Naprimjer, iz trivijalnog imena hloroform ne može se predvidjeti formula široko upotrebljivog rastvarača (CHCl₃), koja direktno proizilazi iz sistemskog imena trihlormetan. Upotrebna vrijednost sistemske hemijske nomenklature, ipak je ograničena veličinom molekule. To se odnosi na podatke koliko spoj sadrži atoma, kada je sistemsko ime predugačko, pa se mora češće upotrebljavati trivijalna ili polutrivijalna nomenklatura imena, kao, naprimjer dezoksiribonukleinska kiselina.

Usklađivanje razvoja sistema hemijske nomenklature, pod nadzorom je Međunarodna unija za čistu i primijenjenu hemiju (IUPAC), koja je svjetska asocijacija nacionalnih hemijskih društava, a njegove preporuke, po usaglašenom pravilu, bez izmjene, preuzima i Međunarodna organizacija za normizaciju i srodne organizacije.

1. ^ Atkins P., de Paula J. (2006). Physical chemistry, 8th Ed. San Francisco: W. H. Freeman. ISBN 0-7167-8759-8.
2. ^ Whitten K.W., Gailey K. D. and Davis R. E. (1992). General chemistry, 4th Ed. Philadelphia: Saunders College Publishing. ISBN 0-03-072373-6.
3. ^ Petrucci R. H., Harwood W. S., Herring F. G. (2002). General Chemistry, 8th Ed. New York: Prentice-Hall. ISBN 0-13-014329-4.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
4. ^ Laidler K. J. (1978). Physical chemistry with biological applications. Benjamin/Cummings. Menlo Park. ISBN 0-8053-5680-0.