Hladni rat

Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). Ako se pravilno ne potkrijepe pouzdanim izvorima, sporne rečenice i navodi mogli bi biti izbrisani. Pomozite Wikipediji tako što ćete navesti validne izvore putem referenci te nakon toga možete ukloniti ovaj šablon.

Hladni rat (1945–1991.)^[1] je bilo sta­nje na­dme­ta­nja, na­pe­to­sti i su­ko­ba izme­đu ve­le­si­la ­(praćenih nji­ho­vim sa­te­li­ti­ma unu­tar in­te­re­snih sfe­ra sva­ke od ­njih), neprijateljski odnos koji je vladao između komunističkih i nekomunističkih zemalja od kraja Drugog svjetskog rata do raspada SSSR-a početkom 1990-ih. S jedne strane su bili SSSR i njegovi saveznici, poznati kao Istočni blok. S druge strane su bili SAD i njegovi saveznici, poznati kao Zapadni blok. Taj se odnos zvao Hladni rat zato što nije bilo direktnog ratovanja između dviju strana. Pojam je prvi upotrijebio Bernard Baruch, savjetnik američkog predsjednika, tokom rasprave u američkom kongresu 1947.

Sta­nje Hladnog rata ka­ra­kte­ri­šu stva­ra­nje voj­no­po­li­ti­čkih blo­ko­va ­(kao što su bi­li NA­TO i ­Warszawski ugo­vor), utr­ka u na­o­ru­ža­va­nju, pri­je­tnje glo­bal­nim ra­tom, “de­le­gi­ra­ni ra­to­vi”, ra­zni obli­ci uza­ja­mnog špi­ju­ni­ra­nja, eko­nom­skog i ­drugog iscr­plji­va­nja, obostrano nepovjerenje, sumnjičenje i nesporazumi. Ponekad se osjećala i prijetnja Trećeg svjetskog rata. SAD je optuživao SSSR zbog širenja komunizma u svijetu, a SSSR je optuživao SAD zbog imperijalizma i kontrarevolucije.

Korejski rat, Vijetnamski rat i rat SSSR-a protiv Afganistana bili su slučajevi kad je napetost između dvije ideologije prerasla u oružani sukob. SAD i SSSR često u njima nisu učestvovali direktno nego kroz naoružavanje drugih zemalja.

SAD i SSSR su se najviše natjecali u naoružanju i razvijanju tehnologije. Osim toga, česta je bila špijunaža. Najveća potencijalna opasnost Hladnog rata bilo je nuklearno oružje i njegovo aktiviranje. Za razliku od lokalnih sukoba, paranoja zbog nuklearnog oružja pogodila je sve zemlje svijeta.

U Evropi se Hladni rat organizirao u dva bloka: savez NATO, koji je više-manje pokrivao Zapadnu Evropu i kojim je dominirao SAD, i Varšavski pakt, koji je pokrivao Istočnu Evropu i kojim je dominirao SSSR. Ta se podjela najviše odrazila na Njemačku, pogotovo Berlin. I danas se kao simbol Hladnog rata spominje Berlinski zid, koji je razdvajao Zapadni Berlin (pod kontrolom zemalja iz NATO saveza) od Istočne Njemačke, koja je pripadala Varšavskom paktu. Pad Berlinskog zida 1989. označio je skori kraj Hladnog rata.

1. ^ Sempa, Francis (12. 7. 2017). Geopolitics: From the Cold War to the 21st Century (jezik: engleski). Routledge. ISBN 978-1-351-51768-3.