Back James Joyce Afrikaans James Joyce ALS ጄምስ ጆይስ Amharic James Joyce AN جيمس جويس Arabic جيمس جويس ARZ James Joyce AST James Joyce Aymara Ceyms Coys Azerbaijani جئیمز جویس AZB
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
James Joyce | |
|---|---|
 | |
| Rođenje | 2. februar 1882. Dublin, Irska |
| Smrt | 13. januar 1941 (58 godina) Zürich, Švicarska |
James Augustine Aloysius Joyce (Dublin, 2. februar 1882 – Zürich, 13. januar 1941) bio je irski romanopisac, pjesnik i književni kritičar. Doprinio je modernističkom avangardnom pokretu i smatra se jednim od najutjecajnijih i najvažnijih pisaca 20. vijeka. Joyceove roman Uliks (1922) je orijentir u kome su epizode Homerove Odiseje paralelne u različitim književnim stilovima, posebno u toku svijesti. Druga poznata djela su zbirka kratkih priča Dablinci (1914), te romani Portret umjetnika u mladosti (1916) i Finnegans Wake (1939). Njegova ostala djela uključuju tri knjige poezije, dramu, pisma i povremeno novinarstvo.
Jedan je od utemeljitelja modernog romana. Prve uspjehe postigao je zbirkom novela "Dablinci" iz 1914., u kojima Joyce prikazuje svakodnevicu i raznolika duševna stanja svojih junaka, kao i zanimljivim autobiografskim romanom "Portret umjetnika u mladosti" koji je čitalačkoj publici predstavljen 1916. Moglo bi se reći da je njegovo najpoznatije djelo Uliks objavljen 1922., vrhunac njegova stvaralačkog genija svakako predstavlja Bdijenje Finnegana iz 1939. Iako je većinu svog života proveo izvan Dublina, ova rana iskustva u Irskoj su ostavila ogroman utjecaj na njegov život i njegova djela.
Joyce je rođen u Dablinu u porodici srednje klase. Pohađao je Jezuitski koledž Clongowes Wood u okrugu Kildare, a zatim, nakratko, školu O'Connell koju su vodili Christian Brothers. Uprkos haotičnom porodičnom životu koji su mu nametnule nepredvidive finansije njegovog oca, briljirao je na jezuitskom koledžu Belvedere i diplomirao na Univerzitetskom koledžu u Dablinu 1902. Godine 1904. upoznao je svoju buduću suprugu Noru Barnacle i preselili su se u kontinentalnu Evropu. Kratko je radio u Puli, a potom se preselio u Trst u Austro-Ugarskoj, gdje je radio kao instruktor engleskog jezika. Osim osmomjesečnog boravka u Rimu radeći kao dopisnik i tri posjete Dablinu, Joyce je tamo boravio do 1915. U Trstu je objavio svoju knjigu pjesama Kamerna muzika i zbirku kratkih priča Dablinci, a počeo je serijski objavljivati Portret umjetnika u mladosti u engleskom časopisu The Egoist. Tokom većeg dijela Prvog svjetskog rata, Joyce je živio u Zurichu u Švicarskoj i radio na Uliksu. Nakon rata, nakratko se vratio u Trst, a zatim se 1920. preselio u Pariz, koji je postao njegova glavna rezidencija do 1940. godine.
Uliks je prvi put objavljen u Parizu 1922. godine, ali je njegovo objavljivanje u Ujedinjenom Kraljevstvu i Sjedinjenim Državama zabranjeno zbog njegove opscenosti. Kopije su krijumčarene u obje zemlje, a piratske verzije su štampane do sredine 1930-ih, kada je objavljivanje konačno postalo legalno. Joyce je započeo svoje sljedeće veliko djelo, Finnegans Wake, 1923. godine, objavljujući ga šesnaest godina kasnije, 1939. Između ovih godina, Joyce je mnogo putovao. On i Nora su se vjenčali na građanskoj ceremoniji u Londonu 1930. godine. On je putovao u Švicarsku, često tražeći liječenje za sve teže probleme s očima i psihološku pomoć za svoju kćer Luciju. Kada je Francuska bila okupirana od strane Njemačke tokom Drugog svjetskog rata, Joyce se vratio u Zurich 1940. Umro je 1941. nakon operacije perforiranog čira, manje od mjesec dana prije svog 59. rođendana.
Uliks se često nalazi visoko na listama velikih knjiga književnosti, a akademska literatura koja analizira njegov rad je opsežna i stalna. Mnogi pisci, filmaši i drugi umjetnici bili su pod utjecajem njegovih stilskih inovacija, kao što su njegova pedantna pažnja prema detaljima, upotreba unutrašnjeg monologa, igre riječi i radikalna transformacija tradicionalne radnje i razvoja likova. Iako je većinu svog odraslog života proveo u inostranstvu, njegov izmišljeni univerzum je usredsređen na Dablin i uglavnom je naseljen likovima koji veoma liče na članove porodice, neprijatelje i prijatelje iz njegovog vremena koji je tamo proveo. Uliks se posebno nalazi na ulicama i uličicama grada. Joyce je citiran kako kaže: "Za sebe, uvijek pišem o Dablinu, jer ako mogu doći do srca Dablina, mogu doći do srca svih gradova svijeta. U posebnom je sadržano univerzalno."[1]
- ^ Ellmann, Richard (1982) [1959]. James Joyce. Oxford University Press. ISBN 9780195031034. OCLC 82514111, str. 505: Citirano od Power, Arthur (n.d.). From an Old Waterford House. London. str. 63–64