Kalij

Kalij,  ₁₉K

Kalij u periodnom sistemu
↓                                                                     ↓                                                             →                                                             →
Hemijski element, Simbol, Atomski broj	Kalij, K, 19
Serija	Alkalni metali
Grupa, Perioda, Blok	1, 4, s
Izgled	srebreno bijeli metal
Zastupljenost	2,4[1] %
Atomske osobine
Atomska masa	39,0983 u
Atomski radijus (izračunat)	220 (243) pm
Kovalentni radijus	203 pm
Van der Waalsov radijus	275 pm
Elektronska konfiguracija	[Ar] 4s1
Broj elektrona u energetskom nivou	2, 8, 8, 1
Izlazni rad	2,3 eV
1. energija ionizacije	418,8 kJ/mol
Fizikalne osobine
Agregatno stanje	čvrsto
Mohsova skala tvrdoće	0,4
Kristalna struktura	kubična prostorno centrirana
Gustoća	856[2] kg/m3 pri 293,15 K
Magnetizam	paramagnetičan${\displaystyle \chi _{m}}$ = 5,7 · 10−6)[3]
Tačka topljenja	336,53 K (63,38 °C)
Tačka ključanja	1047[4] K (774 °C)
Molarni volumen	45,94 · 10−6 m3/mol
Toplota isparavanja	79,1[4] kJ/mol
Toplota topljenja	2,334 kJ/mol
Pritisak pare	1,06 · 10−4 Pa
Brzina zvuka	2000 m/s pri 293,15 K
Specifična toplota	757,8[1] J/(kg · K)
Specifična električna provodljivost	13,9 · 106 S/m
Toplotna provodljivost	102,4 W/(m · K)
Hemijske osobine
Oksidacioni broj	1
Oksid	K2O
Elektrodni potencijal	−2,92 V (K++ e− → K)
Elektronegativnost	0,82 (Pauling-skala)
Izotopi
Izo RP t1/2 RA ER (MeV) PR 38K sin 7,636 min ε 5,913 38Ar 39K 93,26 % Stabilan 40K 0,012 % 1,277 · 109 god β- 1,311 40Ca ε 1,505 40Ar β+ 1,505 40Ar 41K 6,73 % Stabilan 42K sin 12,36 h β- 3,525 42Ca 43K sin 22,3 h β- 1,815 43Ca
Sigurnosno obavještenje
Oznake upozorenja F Lahko zapaljivo C Nagrizajuće
Obavještenja o riziku i sigurnosti	R: 14/15-34 S: (1/2-)8-45
Ako je moguće i u upotrebi, koriste se osnovne SI jedinice. Ako nije drugačije označeno, svi podaci dobijeni su mjerenjima u normalnim uvjetima.

Kalij (latinski: kalium) jest hemijski element sa simbolom K i atomskim brojem 19. Elementarni kalij je mehki srebreno-sjajni alkalni metal koji burno oksidira u prisustvu zraka i veoma je reaktivan sa vodom, dajući dovoljno toplote da zapali vodik koji se oslobađa u toj reakciji.

Pošto su kalij i natrij hemijski dosta slični, prošlo je dosta vremena prije nego što su njihove soli pravilno identificirane. Da se radi o različitim elemenata u tim solima je naslućeno još od 1702. godine,^[5] a to je dokazano tek 1807. godine kada su kalij i natrij pojedinačno izolirani iz različitih soli putem elektrolize. Kalij se u prirodi pojavljuje samo u ionskim solima. Kao takav, pronađen je rastvoren u morskoj vodi (gdje je po težini zastupljen oko 0,04%^[6][7]) te kao dio mnogih minerala.

Brojne industrijske hemijske aplikacije kalija se zasnivaju na relativno velikoj rastvorljivosti kalijevih spojeva u vodi, poput kalijevih sapuna. Kalij kao metal se koristi samo rijetkim situacijama, a u mnogim hemijskim reakcijama je zamijenjen metalnim kalcijem.

Ioni kalija su neophodni za život svih živih ćelija. Difuzija iona kalija je ključni mehanizam u prijenosu impulsa kroz nervne ćelije, a nedostatak kalija u organizmima, naročito kod životinja i ljudi rezultira brojim srčanim problemima. Kalij u značajnim koncentracijama se može naći unutar biljnih ćelija, pogotovo u voću. Visoka koncentracija kalija u biljkama, pogotovo kada se u njima nalazi relativno malo natrija, rezultiralo je time da je kalij prvo izoliran iz pepela nekih biljaka, što je kasnije dalo i ime elementu u engleskom jeziku potassium (od potash - pepeo nastao sagorijevanjem drveta). Iz istog razloga, proizvodnja poljoprivrednih proizvoda intenzivno crpi kalij iz zemljišta, pa se za umjetna gnjojiva utroši oko 95% svjetske hemijske proizvodnje kalija i kalijevih spojeva.^[2]

Stabilni izotopi su ³⁹K i ⁴¹K. Važan nestabilni izotop je ⁴⁰K, iz kojeg zavisno od načina promjene nastaje ⁴⁰Ar ili ⁴⁰Ca.

1. ^ ^{a b} Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Harry H. Binder
2. ^ ^{a b} Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Greenwood
3. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom weast
4. ^ ^{a b} Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom zhang
5. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom 1702Suspect
6. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom seawaterconcentation
7. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom seafriends