Back Protis Afrikaans Protisten ALS Protista AN प्रोटिस्ट् ANP طلائعيات Arabic طلائعيات ARZ প্ৰটিষ্টা Assamese Protista AST İbtidailər Azerbaijani پروتیستلر AZB
| Protisti | |
|---|---|
 Različiti protisti | |
| Sistematika | |
| Domena | Eukarya |
| Carstvo | Protista Haeckel, 1866. |
| Koljena | |
Protisti (latinski: Protista) su heterogeno carstvo unutar domene Eukariota.[1] Među protiste, pripadaju oni organizmi, koji nisu životinje, biljke ni gljive. Razvili su se iz Prokariota. Mogu formirati kolonije ili živjeti zasebno. Oni se međusobno dosta razlikuju u pogledu morfologije, načina života, ishrane i razmnožavanja. Pojedini predstavnici poseduju neke karakteristike biljnih ili životinjskih organizama, ili karakteristike obje ove grupe.
Protisti žive u gotovo svim sredinama koje sadrže vodu. Mnogi protisti, kao što su alge, posjeduju mogućnost fotosinteze. Pojedini protisti kao oni iz Kinetoplastida i Apicomplexa su odgovorni za značajan broj ljudskih bolesti kao što su malarija i bolest spavanja.
Protisti su se historijski smatrali posebnim taksonomskim kraljevstvom poznatim kao Protista ili Protoctista. Pojavom filogenetskih analiza i studija elektronske mikroskopije, upotreba Protista kao formalnog taksona postupno je napuštena. U modernim klasifikacijama, protisti su rasprostranjeni u nekoliko eukariotskih klada zvanih supergrupe, kao što su Archaeplastida (koja uključuje biljke), SAR, Obazoa (koja uključuje gljive i životinje), Amoebozoa i Excavata.
Protisti predstavljaju izuzetno veliku genetsku i ekološku raznolikost u svim sredinama, uključujući i ekstremna staništa. Njihova raznolikost, veća nego kod svih drugih eukariota, otkrivena je tek posljednjih desetljeća kroz proučavanje okolišne DNK i još uvijek je u procesu potpunog opisivanja. Prisutni su u svim ekosistemima kao važne komponente biogeohemijskih ciklusa i trofičkih mreža. Oni postoje u izobilju i sveprisutno u različitim oblicima koji su evoluirali više puta nezavisno, kao što su slobodnoživuće alge, amebe i sluzave plijesni, ili kao važni paraziti. Zajedno, oni sačinjavaju količinu biomase koja je udvostručena nego kod životinja. Oni pokazuju različite vrste ishrane (kao što su fototrofija, fagotrofija ili osmotrofija), ponekad ih kombinujući (u miksotrofiji ). Oni predstavljaju jedinstvene adaptacije koje nisu prisutne kod višećelijskih životinja, gljiva ili kopnenih biljaka. Proučavanje protista naziva se protistologija.
- ^ "Protist | Definition, Characteristics, Reproduction, Examples, & Facts | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). 2024-01-09. Pristupljeno 2024-02-14.