Back Romeinse Republiek Afrikaans Römische Republik ALS Republica Romana AN Romanisc Cynewise ANG الجمهورية الرومانية Arabic الجمهوريه الرومانيه ARZ República Romana AST Romafe Sokasane AVK Roma Respublikası Azerbaijani روم جومهوریتی AZB
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
| Rimska republika Senatus Populusque Romanus |
||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 509. p. n. e. – 27. p. n. e. | ||||||||||
|
||||||||||
|
||||||||||
 |
||||||||||
| Glavni grad | Rim |
|||||||||
| Službeni jezik | Latinski, grčki | |||||||||
| Državno uređenje | Oligarhija, republika | |||||||||
| Konzul | ||||||||||
• 509–508. p. n. e. |
Lucius Junius Brutus, Lucius Tarquinius Collatinus |
|||||||||
| Gaius Julius Caesar Octavianus, Marcus Vipsanius Agrippa |
||||||||||
| Zakonodavstvo | ||||||||||
| Površina | ||||||||||
| 1.950.000 km2 km2 | ||||||||||
Rimska republika (latinski: Res publica Romana) je bio period antičke Rimske civilizacije koji počinje padom Rimskom kraljevstva 509. godine p.n.e. i završava osnivanjem Rimskog carstva 27. godine p.n.e. U ovom periodu Rimska republika je proširila svoju hegemoniju iz neposredne gradske okoline na cijeli mediteranski svijet.
U prva dva stoljeća svog postojanja, Rimska republika se proširila kombinacijom saveza i osvajanja na cijelo Apeninsko poluostrvo. U sljedećem stoljeću zauzeli su Sjevernu Afriku, Pirinejsko poluostrvo i južni dio današnje Francuske. Dva stoljeća nakon toga, krajem 1. stoljeća p.n.e., zauzeli su Galiju, Grčku i istočni Mediteran. U to vrijeme, unutrašnje tenzije su dovele do niza građanskih ratova koji su kulminirali atentatom na Julija Cezara, što je dovelo do tranzicije iz republike u carstvo. Tačan datum tranzicije je još uvijek predmet interpretacije. Historičari se ne mogu dogovoriti oko tačnog datuma kraja Rimske republike; Cezarov prelazak preko rijeke Rubikon 49. godine p.n.e., Cezarovo imenovanje za diktatora 44. godine p.n.e. ili poraz Marka Antonija i Kleopatre u bici kod Akcija 31. godine p.n.e. Ipak, većina historičara koristi isti datum kao i stari Rimljani, kada je Rimski senat dao Oktavijanu titulu August 27. godine p.n.e.
Rimsku vladu su predvodila dva konzula koja su se svake godine birali od strane rimskog senata. Pošto je rimsko društvo bilo hijerarhijski složeno po modernim standardima, rimska vlada je bila pod velikim utjecajem borbi između patricija, rimske aristokratije, i plebejaca, daleko brojnijih građana. Vremenom, zakoni koji su dali plebejcima prava na najviše funkcije u Rimu su ukinuti ili oslabljeni, a vodeće plebejske porodice su postale punopravni članovi aristokratije. Lideri Republike su razvili jaku tradiciju i moralnost zahtijevajući javne službe i pokroviteljstvo u miru i ratu. Rimsko pravo i zakonodavne strukture se i dalje mogu uočiti širom Evrope i većeg dijela svijeta u modernim nacionalnim državama i međunarodnim organizacijama.