Specijacija

Filogenetska divergencija (filetski gradualizam) (gore) pokazuje relativno spore promjene tokom geoloških epoha - Isprekidane ravnoteže (dolje) ilustriraju morfološku stabilnost i (rijetko) relativno brze evolucijske promjene.

Specijacija (lat. species = vrste) je proces nastajanja novih vrsta putem evolucijske divergencije populacija ili monofiletske evolucije.[1] Određuju je svi opći evolucijski faktori iako se događa u relativno kratkim geološkim razdobljima i na razini infraspecijskih kategorija živih bića (mikroevolucija).[2]

Biolog Orator F. Cook je prvi skovao termin specijacija za razdvajanje određene „loze“ ili „kladogenezu“, za razliku od "anageneze" ili "filetičke evolucije" koje se dešavaju unutar te linije.[3][4][5] Pitanje da li i koliko genetički drift manje ili više doprinosi specijaciji problem je mnogih rasprava.

Na osnovu izolacijskih činilaca koji uzrokuju polaznu divergenciju populacija (u subpopulacije), moguća su tri osnovna oblika specijacije:

Četiri oblika specijacije: alopatrijska, peripatrijska, parapatrijska i simpatrijska specijacija
  1. ^ Lawrence E. (1999): Henderson's Dictionary of biological terms. Longman Group Ltd., London, ISBN 0-582-22708-9.
  2. ^ Hadžiselimović R. (1986): Uvod u teoriju antropogeneze. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-9344-2-6.
  3. ^ Berlocher, Stewart H. (1998). "Origins: a Brief History of Research on Speciation". u Howard, Daniel J.; Berlocher, Stewart H. (ured.). Endless Forms: Species and Speciation. New York: Oxford University Press. str. 3. ISBN 0195109015.
  4. ^ Cook O. F. (1906). "Factors of species-formation". Science. 23 (587): 506–507. doi:10.1126/science.23.587.506. PMID 17789700.
  5. ^ Cook O. F. (1908). "Evolution without isolation". American Naturalist. 42 (503): 727–731. doi:10.1086/279001.
  6. ^ Berberović Lj., Hadžiselimović R. (1977): Rječnik nauke o evoluciji. Svjetlost, Sarajevo.
  7. ^ Campbell N. A. (1996): Biology. The Benjamin/Cummings Publishing Comp., Inc., Menlo Parc (CA), USA, ISBN 0-8053-1957-3.
  8. ^ Radoman P. (1971): Teorija organske evolucije. Zavod za izdavanje udžbenika SR Srbije, Beograd.

Developed by StudentB