Vanadij

Vanadij,  ₂₃V

Vanadij u periodnom sistemu
↓                                                                     ↓                                                             →                                                             →
Hemijski element, Simbol, Atomski broj	Vanadij, V, 23
Serija	Prelazni metali
Grupa, Perioda, Blok	5, 4, d
Izgled	srebrenasto-sivi metal
CAS registarski broj	7440-62-2
Zastupljenost	0,041[1] %
Atomske osobine
Atomska masa	50,9415[2] u
Atomski radijus (izračunat)	135 (171) pm
Kovalentni radijus	153 pm
Van der Waalsov radijus	? pm
Elektronska konfiguracija	[Ar] 3d34s2
Broj elektrona u energetskom nivou	2, 8, 11, 2
1. energija ionizacije	650,9 kJ/mol
2. energija ionizacije	1414 kJ/mol
3. energija ionizacije	2830 kJ/mol
4. energija ionizacije	4507 kJ/mol
5. energija ionizacije	6298,7 kJ/mol
Fizikalne osobine
Agregatno stanje	čvrsto
Mohsova skala tvrdoće	7,0
Kristalna struktura	kubična prostorno centrirana
Gustoća	6110[3] kg/m3
Magnetizam	paramagnetičan (${\displaystyle \chi _{m}}$ = 3,8 · 10−4)[4]
Tačka topljenja	2183 K (1910 °C)
Tačka ključanja	3680[5] K (3407 °C)
Molarni volumen	8,32 · 10-6 m3/mol
Toplota isparavanja	444[5] kJ/mol
Toplota topljenja	21,5[6] kJ/mol
Pritisak pare	3,06 Pa pri 2175 K
Brzina zvuka	4560 m/s pri 293,15 K
Specifična toplota	489[1] J/(kg · K)
Specifična električna provodljivost	5 · 106 S/m
Toplotna provodljivost	31 W/(m · K)
Hemijske osobine
Oksidacioni broj	+5, +4, +3, +2
Elektronegativnost	1,63 (Pauling-skala)
Izotopi
Izo RP t1/2 RA ER (MeV) PR 47V sin 32,6 min ε 29,28 47Ti 48V sin 15,9735 d ε 4,012 48Ti 50V 0,25 % 1,5 • 1017 god ε 2,208 50Ti β- 1,037 50Cr 51V 99,75 % Stabilan 52V sin 3,743 min β- 3,976 52Cr 53V sin 1,61 min β- 3,436 53Cr
Sigurnosno obavještenje
Oznake upozorenja Prah F Lahko zapaljivo Xi Nadražujuće
Obavještenja o riziku i sigurnosti	R: 17-36/37/38 (prah) S: 7-26-33-37-43-60 (prah)
Ako je moguće i u upotrebi, koriste se osnovne SI jedinice. Ako nije drugačije označeno, svi podaci dobijeni su mjerenjima u normalnim uvjetima.

Vanadij je hemijski element sa simbolom V i atomskim brojem 23. To je čelično-sivi metal s plavim odsjajem. Dosta je tvrd, ali veoma kovan metal, te se ubraja u prelazne metale. U periodnom sistemu, vanadij, zajedno sa težim elementima niobijem, tantalom i dubnijem, sačinjava 5. grupu ili grupu vanadija. Najveći dio vanadija koristi se u takozvanom ferovanadiju za proizvodnju posebnih čelika. Dodatak vanadija u hrom-vanadijskim čelicima dovodi do povećanja žilavosti a time i do povećanja otpornosti čelika.

Element posjeduje različite biološke uloge i značaj, a za mnoge žive organizme je esencijalni mineral. Tako naprimjer vanadij ima određenu ulogu pri upravljanju enzimima koji učestvuju u fosforiliranju, a koriste ga i neke bakterije za fiksiranje dušika. S druge strane, za njega ili njegove spojeve sumnja se da djeluju kao mutageni klastogeni koji izazivaju promjene na hromosomima te su proglašeni otrovima i karcinogenima.^[7]

Najpoznatiji spoj vanadija je vanadij(V)-oksid, koji se koristi kao katalizator u proizvodnji sumporne kiseline.

1. ^ ^{a b} Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom harry
2. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom ciaww
3. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom greenwood
4. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom weast
5. ^ ^{a b} Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom zhang
6. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom crc
7. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom juanj