Ganghaan:Pinulongan

Kabisay-an · Arte · Bayograpiya · Heyograpiya · Kasaysayan · Katilingban · Matematika · Pilosopiya · Pinulongan · Siyensiya · Teknolohiya · Cartoon Network

usba

Ang Ganghaan sa Pinulongan

Ang pinulongan usa ka sistema sa mga simbolo, nga nailhan isip mga leksemo, ug ang mga balaod nila mausab-usab. Ang pulong nga pinulongan gigamit usab sa tibuok hitabo sa pinulongan, sama sa mga sagad nga kinaiya sa pinulongan. Bisan ang pinulongan gigamit alang sa komunikasyon, dili manag-ingon ang ilang pasabot. Ang siyentipikong pagtuon sa pinulongan, ang makasaysayanong pagkausab, mga karakteristiko, ug ang pagkagamit sa katilingban gitawag nga Linggwistika.

Ang pinulongan usa ka natural nga panghitabo, ug pagkat-on sa pinulongan anaa na daan samtang bata pa. Sa ilang mga natural nga porma, ang mga pinulongan sa mga taw naggamit og mga sulundan sa mga pagtingog kun mga hunat alang sa mga simbolo aron makatabi-tabi sa uban pinaagi sa mga himatngon. Bisan anaay libo-libo ka mga pinulongan sa taw, nagkasalo sila og mga kaingnan nga walay nailhang sayop.

Ang mga taw naghimo usab (kun sa ubang pagkalalis nakadiskobre) og mga ubang mga pinulongan, lakip na ang mga hinimo nga mga pinulongan sama sa Esperanto kun Klingnon, pinulongan sa pagprogram sama sa Python kun Ruby, ug uban pang mga mate-matekanhong butang. Kining mga pinulonga wala makutob sa mga karakteristika nga anaa usab sa mga natural nga mga pinulongan.

Dugang pang mahitungod sa Pinulongan...

usba

Napiling Pinulongan

Ang Binisayang Sinugboanon (o Cebuano) usa sa mga Binisayang pinulongan sa Pilipinas. Gisulti kini sa Tunga-tungang Kabisay-an ug sa amihanan ug kasadpang Mindanao. Mga 20,000,000 ka tawo (sumala sa Ethnologue) ang tigsulti niini.

Ang sugboanon gitabi nga lunlon sa mga nagpuyo sa Sugbo, Bohol, sidlakang Negros, kasadpang bahin sa Leyte ug Biliran, ikatulong tunga sa Masbate ug sa kinatibuk-an sa Mindanano. Gitabi usab kini sa ubang mga lungsod sa Samar. Hangtod sa tuig 1975, ang Sugboanon milabaw sa Tinagalog sa gidaghanon sa mga manggagamit, apan ang Sugboanon gihapon ang labing daghan og lumad nga manggagamit. Ang mga pagpamalhin sa Sugbo, Bohol ug Negros Oriental ngadto sa Mindanao ug bali-bali nakapadaghan sa Sugboanon nga mga manabiay sa Pilipinas. Ang ubang sinultian sa Sugboanon naghatag og lian-laing ngalan sa ilang pinulongan. Ang mga nagpuyo sa Bohol motawag niini og Bol-anon samtang ang mga Sugboanon ang pinulongan sa dapit sa Leyte motawag niini og Kana.

Gitabi usab kini sa mga Waray sa Leyte ug Samar, Porohanon sa Poro, mga Ilonggo sa Negros Oriental, Eskaya sa Bohol, ug sa mga lumad (sama sa mga Ata, Bagobo, Butuanon, Maranao ug Tausug) ug mga mibalhin nga mga Pilipinhong hungpong lumadnon (sama sa Ilokano ug Ilonggo), tagagawas nga mga lumadnong hugpong (sama sa Katsila, Pilipinong Insik, mga Hapon, ug mga Koryano, ug ubang mga taw sa Mindanao isip ikaduhang pinulongan. Padayong pagbasa...