Back Республик ADY Republiek Afrikaans Republik ALS ሪፐብሊክ Amharic Republica AN Cynewīse ANG جمهورية Arabic ܩܘܛܢܝܘܬܐ ARC جمهوريه ARZ República AST

Republika

Usa ka mapa sa Roman Republic
Usa ka mapa sa Roman Republic

Ang republika (res publica sa Linatin) usa ka porma sa kagamhanan diin giisip ang nasod nga pagpakabaan sa katawhan, ug dili kay pribadong pagpakabanaan o panag-iya lang sa pamunoan. Ang nagaunang mga puwesto sa gahom sulod sa republika wala himoang ipanunod nga kabilin, hinunoa makab-ot lang pinaagi sa piniliay nga nagdayag sa pagtugot sa gipamunoan. Ang inganang matang sa kapuwestohan sa pagpamuno gidahom nga makiangayong magrepresentar sa katibuk-ang lungsoran. Porma siya sa pangagamhanan diin ang pamuno nasod dili o wala isipang hari.[1][2][3] Sa Amerikanhong konteksto, nagkahulogan sab ang pulong republika sa usa lang ka pangagamhanan diin mga napiling representante ang mobarog isip dayag sa katibuk-ang kalungsoranonan, giila kini laing mga dapit isip representatibanhong demokrasya (usa ka demokratikanhong republika)[4] ug gipadagan ang gahom subay sa lagda sa pamalaod (usa ka konstitutional nga republika).[5][6][2]

Taman 2017, 159 sa 206 ka soberiniyanhong nasod sa kalibotan ang nagdala sa pulong republika sa ilang mga opisyal nga ngalan - dili hinuon tanan ani nila tinuod nga republika ingon sab dunay mga republika nga walay pulong republika sa ilang opisyal nga ngalan.[7]

Unang gimugna ang terminong “republika” niadtong mga 500 BC sa Roma, apan sa pagtuyok sa panahon nagkasahi na ang kahulogan niining maong termino. Sa sinugdan ang Linatin nga terminong “res publica” nagpasabot sa nahaunang “di-matibuk-anong porma sa demokrasya” sama adtong didto sa Roma sa mga tuig 500 BC taman 27 BC. Sa kasamtangangan kahulogan sa republika wala nay gitawag og pinalabing hut-ong nga mao ray puydeng mamunoan.[8][9]

Plantilya:Hide

Stub icon

Kinìng maong artikulo mao usa ka Saha. Makatábang ka sa Wikipedya pinaági sa pag-uswág ug pag-punô niini.

  1. ↑ Bohn, H. G. (1849). The Standard Library Cyclopedia of Political, Constitutional, Statistical and Forensic Knowledge (in English). p. 640. A republic, according to the modern usage of the word, signifies a political community which is not under monarchical government ... in which one person does not possess the entire sovereign power.
  2. ↑ 2.0 2.1 "Definition of Republic". Merriam-Webster Dictionary (in English). Retrieved 2017-02-18. a government having a chief of state who is not a monarch ... a government in which supreme power resides in a body of citizens entitled to vote and is exercised by elected officers and representatives responsible to them and governing according to law {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |dead-url= (help)
  3. ↑ "The definition of republic". Dictionary.com. Retrieved 2017-02-18. a state in which the supreme power rests in the body of citizens entitled to vote and is exercised by representatives chosen directly or indirectly by them. ... a state in which the head of government is not a monarch or other hereditary head of state. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |dead-url= (help)
  4. ↑ "republic – government". Encyclopædia Britannica.
  5. ↑ Plantilya:Book
  6. ↑ Peacock, Anthony Arthur (2010-01-01). Freedom and the Rule of Law (in English). Rowman & Littlefield. ISBN 9780739136188. The rule of law is fundamental to all liberal constitutional regimes...
  7. ↑ North Korea Elections: A Sham Worth Studying Time magazine. By Emily Rauhala. Mar 10, 2014.
  8. ↑ How Democratic Was the Roman Republic? History of the Ancient World.com. By Allen M. Ward. 2004.
  9. ↑ Definition of Republic Dictionary.com. 2017.

Developed by StudentB