| Enghraifft o'r canlynol | menter gydweithredol, sefydliad  |
|---|---|
| Gwlad |  Cymru |
| Dechrau/Sefydlu | 1974 |
| Sylfaenydd | Carl Clowes |
| Pencadlys | Llanaelhaearn |
| Gwladwriaeth | Cymru |
Cwmni cydweithredol, neu 'fenter' yw Antur Aelhaearn (neu Cwmni Bro Antur Aelhaearn (1974)) a sefydlwyd yn 1973 gan y meddyg Carl Clowes ac Emrys Williams. Ffurfiwyd y cwmni yn dilyn brwydr hir gan y pentrefwyr i gadw'r ysgol gynradd leol yn agored. Ymhlith y problemau a wynebai'r pentref roedd derbyniad teledu, gormod o dai haf yn yr ardal a lleihad yn nifer poblogaeth pentref Llanaelhaearn. Ffurfiwyd Cymdeithas y Pentrefwyr cyn hynny, er mwyn wynebu'r problemau hyn, ond ni chawsant lawer o lwyddiant.
Erbyn 2024 roedd gan y fenter 'Senedd', deuddeg o aelodau, sef y corff sy'n rheoli’r Antur. Y Senedd sy’n gyfrifol am redeg yr Antur o o ddydd i ddydd, fel y mae bwrdd o gyfarwyddwyr yn rhedeg cwmni. Dewisir y Senedd yn y Cyfarfod Cyffredinl Blynyddol.
Ymhlith yr ymgyrchoedd eraill mae'r fenter wedi cymryd y mae: tai fforddiadwy a biliau ynni isel er mwyn denu nifer o deuloedd ifanc i’r pentref. Ceisiwyd hefyd sicrhau cysylltiad rhyngrwyd band-eang cyflym. Codwyd adeilad a wasanaethai fel ffatri yn gynnar yn eu hanes, a chanolfan i gynnal gweithgareddauee gweithdy gwniadwaith a gwau a gyflogai nifer o bobl. Roeddent yn cynhyrchu dillad gwlân o safon uchel, yn cynnwys patrymau Celtaidd.
Yn 2023 roedd yr Antur yn ceisio prynu Becws Glanrhyd, sef becws ym mhentref Llanaelhaearn, a oedd yn cyflogi chwech o bobl.[1] Gobaith y fenter oedd ddefnyddio ynni solar i leihau costau.
- ↑ www.bbc.com; adalwyd 3 Medi 2024.