Back Borskanker Afrikaans سرطان الثدي Arabic سرطان الثدى ARZ স্তন কেন্সাৰ Assamese Cáncanu de mama AST Süd vəzi xərçəngi Azerbaijani دؤش سرطانی AZB Krūtėis viežīs BAT-SMG Рак малочнай залозы Byelorussian Рак малочнай залозы BE-X-OLD

Canser y fron

Canser y fron
Enghraifft o'r canlynoldosbarth o glefyd, symptom neu arwydd Edit this on Wikidata
Mathcanser thorasig, clefyd y fron, neoplasm y fron, clefyd Edit this on Wikidata
Arbenigedd meddygolOncoleg edit this on wikidata
SymptomauBreast lump, chwydd, cosi poenus, sore nipples, nipple discharge, mastodynia, lump in chest edit this on wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae canser y fron yn datblygu o feinwe’r fron.[1] Gall arwyddion o fodolaeth canser y fron gynnwys lwmp yn y fron, newid yn siâp y fron, crychu yn y croen, hylif yn dod o’r deth, neu groen coch, cennog.[2] I rai sydd â’r clefyd wedi lledaenu cryn dipyn, gellir cael poen yn yr asgwrn, chwyddiant yn y nodau lymff, bod yn fyr o wynt neu groen melyn.[3]

Mae’r ffactorau sy’n pery risg o ddatblygu canser y fron yn cynnwys bod yn fenywaidd, gordew, diffyg ymarfer corff, yfed alcohol, therapi adfer hormonau yn ystod y menopos, ymbelydredd ïoneiddio, cychwyn misglwyf yn ifanc, cael plant yn hwyrach neu beidio cael plant o gwbl, bod yn hŷn a hanes teuluol. [4] Mae 5-10% o achosion oherwydd genynnau wedi eu hetifeddu gan rieni, gan gynnwys BRCA1 a BRCA2 ymhlith eraill. Mae canser y fron yn datblygu’n gan amlaf yng nghelloedd leinin y dwythellau llaeth a’r llabed sy’n cyflenwi’r dwythellau â llaeth.  Mae canser sy’n datblygu o’r dwythellau yn cael eu galw’n carsinoma dwythellol, tra gelwir y rhai sy’n datblygu yn y llabed yn garsinoma’r llabed. Ceir hefyd 18 is-fath o ganser y fron. Mae rhai math o ganser, fel carsinoma dwythellol in situ, yn datblygu o friwiau cyn-ymledol. Ceir diagnosis o ganser y fron drwy fiopsi o’r lwmp o dan sylw. Pan gaiff y diagnosis ei wneud, gwneir rhagor o brofion i weld os yw’r canser wedi lledaenu ymhellach na’r fron, a pha driniaethau y gallai’r canser ymateb iddo.

Mae pwyso a mesur budd yn erbyn niwed wrth gynnal profion sgrinio canser y fron yn ddadleuol. Dywedodd adolygiad Cochrane 2013 ei bod yn aneglur os yw sgrinio mamograffeg yn gwneud mwy o les neu niwed.[5] Cafwyd darganfyddiad mewn adolygiad gan dasglu gwasanaethau ataliol yr UDA yn 2009 bod budd i’r rhai oedd yn rhwng 40 a 70 oed,[6] ac mae’r mudiad yn argymell sgrinio bob dwy flynedd i ferched rhwng 50 a 74 oed.[7] Gellir defnyddio’r meddyginiaethau tamoxifen a raloxifene i geisio atal canser y fron i’r rheiny sydd â risg uchel o’i ddatblygu.  Mae codi’r ddwy fron hefyd yn ddull o atal ei ddatblygiad mewn merched sydd â risg uchel. II’r rheiny sydd wedi cael derbyn cadarnhad bod canser ganddynt, gellir defnyddio sawl triniaeth, gan gynnwys llawdriniaeth, therapi ymbelydredd, cemotherapi, therapi hormonau a therapi targedig. Mae’r math o lawdriniaeth yn eang iawn, o lawdriniaeth i geisio cadw’r fron i fastectomi.[8][9] Gall adlunio’r bronnau ddigwydd yn ystod y llawdriniaeth neu yn y dyfodol. II’r rhai lle mae’r canser wedi ymledu i rannau eraill y corf, mae triniaeth yn anelu at wella ansawdd bywyd a chyfforddusrwydd.

Mae effaith canser y fron yn ddibynnol ar y math o ganser, ehangder y clefyd, ac oed y person. Mae niferoedd y rhai sy’n goroesi yn uchel yn y byd sydd wedi datblygu,[10] mae rhwng 80% a 90% o’r rheiny yn Lloegr neu’r UDA yn byw am o leiaf 5 mlynedd.[11][12] IYn y gwledydd datblygedig mae’r niferoedd sy’n goroesi yn salach. Canser y fron yw’r canser mwyaf blaenllaw mewn merched ar draws y byd, ac mae’n cyfrif am 25% o’r holl achosion.[13] Yn 2012 cafwyd 1.68 miliwn o achosion a 522, 000 o farwolaethau. Mae’n fwy cyffredin yn y gwledydd sydd wedi datblygu, ac mae’n 100 gwaith mwy cyffredin mewn merched na dynion.[14]

  1. ↑ "Breast Cancer". NCI. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 25 Mehefin 2014. Cyrchwyd 29 Mehefin 2014. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  2. ↑ "Breast Cancer Treatment (PDQ®)". NCI. 23 Mai 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 5 Gorffennaf 2014. Cyrchwyd 29 Mehefin 2014. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  3. ↑ Saunders, Christobel; Jassal, Sunil (2009). Breast cancer (arg. 1.). Oxford: Oxford University Press. t. Chapter 13. ISBN 978-0-19-955869-8. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 25 Hydref 2015. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  4. ↑ World Cancer Report 2014. World Health Organization. 2014. tt. Chapter 5.2. ISBN 92-832-0429-8.
  5. ↑ "Screening for breast cancer with mammography". The Cochrane database of systematic reviews 6: CD001877. 4 Mehefin 2013. doi:10.1002/14651858.CD001877.pub5. PMID 23737396.
  6. ↑ Nelson, HD; Tyne, K; Naik, A; Bougatsos, C; Chan, B; Nygren, P; Humphrey, L (Tachwedd 2009). Screening for Breast Cancer: Systematic Evidence Review Update for the US Preventive Services Task Force [Internet].. PMID 20722173.
  7. ↑ Siu, Albert L. (12 Ionawr 2016). "Screening for Breast Cancer: U.S. Preventive Services Task Force Recommendation Statement". Annals of Internal Medicine 164: 279–96. doi:10.7326/M15-2886. PMID 26757170.
  8. ↑ American College of Surgeons (Medi 2013), "Five Things Physicians and Patients Should Question", Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation (American College of Surgeons), archifwyd o'r gwreiddiol ar 27 Hydref 2013, http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/american-college-of-surgeons/, adalwyd 2 Ionawr 2013
  9. ↑ "Breast Cancer Treatment (PDQ®)". NCI. 26 Mehefin 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 5 Gorffennaf 2014. Cyrchwyd 29 Mehefin 2014. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  10. ↑ "World Cancer Report" (PDF). International Agency for Research on Cancer. 2008. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 20 Gorffennaf 2011. Cyrchwyd 26 Chwefror 2011. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  11. ↑ "Cancer Survival in England: Patients Diagnosed 2007–2011 and Followed up to 2012" (PDF). Office for National Statistics. 29 Hydref 2013. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 29 Tachwedd 2014. Cyrchwyd 29 Mehefin 2014. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  12. ↑ "SEER Stat Fact Sheets: Breast Cancer". NCI. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 3 Gorffennaf 2014. Cyrchwyd 18 Mehefin 2014. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  13. ↑ World Cancer Report 2014. World Health Organization. 2014. tt. Chapter 1.1. ISBN 92-832-0429-8.
  14. ↑ "Male Breast Cancer Treatment". National Cancer Institute. 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 4 Gorffennaf 2014. Cyrchwyd 29 Mehefin 2014. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)

Developed by StudentB