Cilogram

Cilogram
Enghraifft o'r canlynol	unedau sylfaenol SI, unit of mass, uned SI gydlynol
Rhan o	system o unedau MKS, System Ryngwladol o Unedau
Rhagflaenydd	grave
	Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Uned sylfaenol y System Ryngwladol o Unedau yw'r cilogram (symbol: kg), a ddefnyddir i fesur màs

Ers 20 Mai 2019 mae wedi ei ddiffinio yn nhermau cysonion ffisegol sylfaenol. Cyn 20 Mai 2019, roedd wedi ei ddiffinio gan silindr o aloi platinwm, y Cilogram Prototeip Rhyngwladol (yn anffurfiol Le Grand K neu IPK) a wnaethpwyd yn 1889, a gadwyd yn ofalus yn Saint-Cloud, maestref o Baris.

Delwedd o'r *International Prototype Kilogram* (“IPK”), sef y cilogram yr oedd pob cilogram drwy'r byd wedi'i sylfaenu arno. Fe welir pren mesur gyda modfeddi wrth ei ochr. Fe'i wnaed o blatinwm-iridiwn a chaiff ei storio yn folts y BIPM yn Sèvres, Ffrainc.

Yn Gymraeg, defnyddiwn y symbol rhyngwladol kg, gan y byddai gwrthdaro gydag uned arall (y centigram) pe bawn yn defnyddio cg.

Mae'r uned hon (sef y cilogram) yn 2.20462262 pwys (yr hen bwysau 'Imperial'). Uned arferol dwysedd yw cilogram pob metr ciwb (cg/m³).

\rho ={\frac {m}{C}}

Lle

ρ yw dwysedd y gwrthrych (wedi'i fesur mewn cilogram pob metr ciwb)

m yw màs cyfan y gwrthrych (wedi'i fesur mewn cilogramau)

C yw cyfaint cyfan y gwrthrych (wedi'i fesur mewn metrau ciwb)