Gweriniaeth Colombia República de Colombia (Sbaeneg) | |
Arwyddair | Rhyddid a Threfn |
---|---|
Math | gwladwriaeth sofran, gweriniaeth, gwladwriaeth seciwlar, gwlad |
Enwyd ar ôl | Christopher Columbus |
Prifddinas | Bogotá |
Poblogaeth | 49,065,615 |
Sefydlwyd | 20 Gorffennaf 1810 (Datganiad o Annibyniaeth (oddi wrth Sbaen) |
Anthem | Himno Nacional de la República de Colombia |
Pennaeth llywodraeth | Gustavo Petro |
Cylchfa amser | UTC−05:00, America/Bogota |
Iaith/Ieithoedd swyddogol | Sbaeneg |
Daearyddiaeth | |
Rhan o'r canlynol | America Ladin, De America, America Sbaenig, Ibero-America |
Gwlad | Colombia |
Arwynebedd | 1,141,748 ±1 km² |
Uwch y môr | 223 metr |
Yn ffinio gyda | Ecwador, Panamâ, Periw, Feneswela, Brasil, Nicaragwa |
Cyfesurynnau | 4°N 73.25°W |
Gwleidyddiaeth | |
Corff gweithredol | Llywodraeth Colombia |
Corff deddfwriaethol | Cynghres Colombia |
Swydd pennaeth y wladwriaeth | Arlywydd Colombia |
Pennaeth y wladwriaeth | Gustavo Petro |
Swydd pennaeth y Llywodraeth | Arlywydd Colombia |
Pennaeth y Llywodraeth | Gustavo Petro |
Ariannol | |
Cyfanswm CMC (GDP) | $318,512 million, $343,939 million |
Arian | Colombian peso |
Canran y diwaith | 9.4 canran |
Cyfartaledd plant | 1.897 |
Mynegai Datblygiad Dynol | 0.752 |
Gwlad yng ngogledd-orllewin De America yw Gweriniaeth Colombia neu Colombia (Sbaeneg: República de Colombia, /re'puβ̞lika ð̞e ko'lombja/). Mae'n ffinio â Feneswela a Brasil i'r dwyrain, Ecwador a Pheriw i'r de, y Cefnfor Iwerydd i'r gogledd (trwy Fôr y Caribî), a Phanama a'r Cefnfor Tawel i'r gorllewin. Colombia yw'r unig wlad yn Ne America gydag arfordiroedd â'r Cefnforoedd Iwerydd a Thawel.
Colombia yw'r wlad fwyaf ond tri yn Ne America yn nhermau arwynebedd (yn dilyn Brasil, yr Ariannin a Pheriw), a'r mwyaf ond un yn nhermau poblogaeth (yn dilyn Brasil). Mae'r mwyafrif o Golombiaid yn byw yng ngorllewin mynyddig y wlad, lle lleolir y brifddinas Bogotá a'r rhan fwyaf o ddinasoedd eraill. Mae daearyddiaeth amrywiol gan Golombia, o gopaon eiraog yr Andes i wastatiroedd twym, llaith Afon Amazonas.
Am y pedair degawd diwethaf, dioddefa Colombia gwrthdaro arfog ar raddfa fechan sy'n cynnwys mudiadau gwrthryfelwyr herwfilwrol, milisiâu, a masnachu cyffuriau. Dechreuodd y gwrthdaro tua 1964-1966, pan sefydlwyd yr FARC a'r ELN a dechreuont eu hymgyrchoedd gwrthryfelgar herwfilwrol yn erbyn y llywodraethau olynol. Ers etholiad Álvaro Uribe fel Arlywydd Colombia, mae sefyllfa diogelwch y wlad wedi gwella rhywfaint.