Damcaniaeth gydgynllwyniol

Damcaniaeth yw damcaniaeth gydgynllwyniol sy'n honni bod cynllwyn neu gydgynllwyn cyfrinachol gan grŵp o bobl^[1] i ennill amcanion drwgdybus. Mae rhai damcaniaethau yn ceisio esbonio digwyddiad hanesyddol trwy gynllwyn cyfrinachol, a damcaniaethau eraill yn honni bod cynllwyn systemig gan grŵp sydd ag amcanion eang, yn aml i reoli gwlad, rhanbarth, neu hyd yn oed yr holl fyd. Yn aml mae damcaniaethau cydgynllwyniol yn ymylol ac eithafol ac yn destun sgeptigaeth, a dadleuol iawn yw'r dystiolaeth drostynt, ond weithiau mae ambell cydgynllwyn y gellir ei brofi yn dod i'r amlwg.

Mae'r theoriau yn aml yn gweld llaw y Wladwriaeth Ddofn y wlad yn rhan o'u cynllwynion, boed yn wir neu beidio.

1. ↑ Mae rhai damcaniaethau cydgynllwyniol yn honni nid bodau dynol sydd y tu ôl i gynllwynion, ond "bodau ymlusgol" sy'n cymryd ffurf ddynol.