George Berkeley

George Berkeley
Ganwyd	12 Mawrth 1685  Cill Chainnigh, Dysart Castle
Bu farw	14 Ionawr 1753  Rhydychen
Dinasyddiaeth	Teyrnas Iwerddon
Alma mater	Coleg y Drindod, Dulyn Coleg Kilkenny
Galwedigaeth	athronydd, offeiriad Anglicanaidd, llenor, gwybodeg, athronydd gwyddonol, metaffisegydd, gweinidog yr Efengyl
Swydd	Deon Derry, Deon Dromore, Esgob Cloyne
Adnabyddus am	De Motu, An Essay Towards a New Theory of Vision, A Treatise Concerning the Principles of Human Knowledge, Three Dialogues between Hylas and Philonous, The Theory of Vision, or Visual Language, The Analyst, Siris, The Querist
Prif ddylanwad	John Locke, Nicolas Malebranche
Mudiad	Empiriaeth, Anfaterioliaeth
Tad	William Berkeley
Priod	Anne Forster
Plant	Lucia Berkeley, Henry Berkeley, George Berkeley
llofnod

Athronydd o Iwerddon ac Esgob Anglicanaidd Cloyne oedd George Berkeley (/ˈbɑːrkli/; 12 Mawrth 1685 – 14 Ionawr 1753). Roedd yn esboniwr blaenllaw ym maes athronyddol empiriaeth. Mae'n fwyaf adnabyddus am ei ddamcaniaeth o "immaterialism" ("anfaterioliaeth") sy'n gwadu bodolaeth sylwedd materol ac yn hytrach yn dadlau mai dim ond syniadau ym meddyliau canfyddwr yw gwrthrychau cyfarwydd fel byrddau a chadeiriau ac, o ganlyniad, na allant fodoli heb gael eu canfod.

Ym 1709, cyhoeddodd Berkeley ei waith mawr cyntaf, An Essay Towards a New Theory of Vision ("Traethawd ynglŷn â Damcaniaeth Newydd o Olwg"), lle bu’n trafod cyfyngiadau golwg ddynol a datblygu’r theori nad gwrthrychau materol yr ydym yn eu gweld, ond yn hytrach golau a lliw. Cyhoeddwyd ei brif waith athronyddol, A Treatise Concerning the Principles of Human Knowledge ("Traethawd ynghylch Egwyddorion Gwybodaeth Ddynol"), ym 1710. Cafodd hyn dderbyniad gwael gan y cyhoedd, felly fe'i hailysgrifennodd ar ffurf deialog a'i gyhoeddi o dan y teitl Three Dialogues between Hylas and Philonous ("Tair Ymgom rhwng Hylas a Philonous") ym 1713.